Όλα όσα ζήσαμε στο γαστρονομικό και οινικό ταξίδι μας στο Piemonte της Ελλάδας!

Τα ζήσαμε μαζί μέσα από τα αλλεπάλληλα ista stories μου και τώρα ξεφυλλίζοντας τις ίδιες φωτογραφίες ξανά και ξανά, προσπαθώ να περιγράψω την ομορφιά των τοπίων, τα αρώματα και τις γεύσεις της γαστρονομικής και οινικής αυτής διαδρομής. Διόλου εύκολο, ομολογώ…

Την συγκεκριμένη διαδρομή την κάναμε πέρυσι πρώτη φορά, την ίδια ακριβώς εποχή, την δεύτερη εβδομάδα του Φλεβάρη, και φέτος την επαναλάβαμε, για να επιβεβαιώσουμε αυτό που ήδη γνωρίζαμε, πως αποκτήσαμε άλλο ένα πολύτιμο “καθιερωμένο”, που θα επαναλαμβάνουμε κάθε τέτοια εποχή του χρόνου. “Θα ‘θελα να ζήσω τον Νυμφαίο ντυμένο με τον ολόλευκο μανδύα των Χριστουγέννων…” ρίχνω την ιδέα στην παρέα. “Το ένα δεν αναιρεί το άλλο…” η ομόφωνη απάντηση της.

Follow me…

Πρώτη φορά μας ξεσήκωσαν για αυτές τις ανεξερεύνητες για εμάς περιοχές της Μακεδονίας, ο Πάνος Δεληγιάννης και η Εύη Φέτση, με την ίδια επιτυχία που μας είχαν παρασύρει πριν αρκετά πλέον χρόνια, στον Nobelo, τον παράδεισο επί της γης, στο βορειότερο σημείο της Ζακύνθου. Με αφορμή τα ετήσια FNL Best Restaurant Awards και την επίσκεψη στα εστιατόρια που είναι υποψήφια και φέτος για τα εν λόγω βραβεία, οι φίλοι μας δημιούργησαν με αριστοτεχνική μαεστρία την απόλυτα σωστή σύνθεση παρέας, έχοντας αναλάβει συγχρόνως τον συντονισμό όλου του road trip και των απαραίτητων κρατήσεων στα hidden gems της Μακεδονίας, που μόνο «hidden» δεν είναι πλέον, μετά από την ανακάλυψη τους από τον γνωστό γευσιγνώστη αλλά και της βράβευσης τους από το πιο έγκυρο site ευζωίας.

Πρώτη στάση στον Βασιλικό, Καλλίπολη…

Τι κινητήριος δύναμη είναι ο έρωτας… σκέφτομαι καθώς ο Νικόλας ακολουθεί τις ταμπέλες που μας οδηγούν στην Καλλίπολη και στον καλά κρυμμένο γαστρονομικό θησαυρό του νομού Πέλλας, που έχουμε ραντεβού με τους φίλους μας. Όχι, δεν το σκέφτομαι εν όψει της γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου, αλλά με αφορμή την σαν βγαλμένη από σελίδες Άρλεκιν ιστορία του Βασίλη Μπαρμπαρούση, ο οποίος έστω κι αν έχει στήσει μία απόλυτα επιτυχημένη καριέρα σεφ στο Λονδίνο, δεν διστάζει να την παρατήσει εν μία νυκτί, για να δημιουργήσει μία νέα ζωή στον τόπο της αγαπημένης του Μελίνας, κάπου ανάμεσα στην Έδεσσα και στα Γιαννιτσά, και κάπου εκεί ανάμεσα στις τεράστιες εκτάσεις από ροδάκινα, ακτινίδια και βαμβάκι, στην Καλλίπολη των 300 κατοίκων να ρίξει τους δυνατούς σπόρους του ολόδροσου του Βασιλικού.

Όσο ξαποσταίνουμε από το ταξίδι, τα κρασιά ανοίγουν τα αρώματα τους όσο μεταφέρονται από τα μπουκάλια στις κανάτες, οι λιχουδιές προσγειώνονται στο τραπέζι μας η μία μετά την άλλη, ενώ ο ξυλόφουρνος της ανοιχτής κουζίνας του εστιατορίου, τροφοδοτείται συνεχώς με ξύλα οξιάς.

Και αφήνουμε το ταξίδι να μας παρασύρει. Συνταγές βασισμένες σε αρώματα εσπεριδοειδών, ένα γαστρονομικό ταξίδι με sourdough bagel και χειροποίητες πίτες ψημένες εκείνη ακριβώς την στιγμή στα κάρβουνα, με χοιρινά μάγουλα με κριθαράκι στιφάδο, με τα πιο γλυκά ψητά καρότα μαγειρεμένα με μίσο, με μπάτζο τηγανητό συνοδευμένο από μέλι σουσούρας επτά ετών που θύμιζε butterscotch, για το τέλος πορτοκαλόπιτα με παγωτό γάλα και ελληνικό καφέ ψημένο στα κάρβουνα και σερβιρισμένο με γλυκό του κουταλιού πορτοκάλι.

«Να μας έρθετε και στον γυρισμό από τη Νάουσα, πριν την επιστροφή σας στην Αθήνα!» μας προτείνουν με μία ανακουφιστική ευγένεια και ειλικρίνεια και γλυκύτητα και φιλοξενία οι οικοδεσπότες του Βασιλικού καθώς τώρα επιτρέπουν στα αρώματα από τα τριαντάφυλλα, τις νότες της βανίλιας και τη γεύση από ώριμα φρούτα του δάσους της γκράπας, να συνοδεύσουν το γλυκό, αλλά και που με μία ευλαβική προσοχή αφήνουν το καϊμάκι του καφέ να στρώσει το βελούδο του στο μικρό φλιτζάνι, σαν άλλο αποχαιρετιστήριο δώρο.

Δεν θα έρθουμε στον γυρισμό από τη Νάουσα, πριν την επιστροφή μας στην Αθήνα. Θέλουμε να μείνουμε με την ανάμνηση της ζεστασιάς αυτών των ανθρώπων, με την ανάμνηση των γεύσεων που δημιουργούν για να μας υποδεχθούν, με τα αρώματα από το Αρνάκι με σπιτικά ζυμαρικά να μας υπενθυμίζουν πως και του χρόνου αυτή την εποχή του χρόνου, θα μας περιμένουν εδώ να μας υποδεχθούν ξανά.

Στο ομορφότερο χωριό της Ελλάδος, στο Νυμφαίο…

Συνηθίζω να υποστηρίζω στα ταξίδια μου στο εξωτερικό, και να λέω στις κοινωνικές μου συναναστροφές, και να επαναλαμβάνω στα κείμενα μου, πως η Ελλάδα είναι η ομορφότερη χώρα του κόσμου, όμως η αλήθεια είναι πως πάντα στο μυαλό μου έχω τα νησιά της. Σε αντίθεση με την Ιταλία, που λατρεύω να επισκέπτομαι χειμώνα-καλοκαίρι, τον βορά και τον νότο της, και να ανακαλύπτω ξανά και ξανά όλα τα δώρα που τόσο απλόχερα μας προσφέρει, δεν είχα μάθει να σεργιανίζω την Ελλάδα τον χειμώνα, την εποχή που κάθε ευκαιρία που μας παρουσιάζεται την εκμεταλλευόμαστε για να ταξιδέψουμε σε κάποιον προορισμό της βόρειας Ευρώπης. Λάθος. Λάθος μου. Αυτό το ταξίδι που το κάναμε πέρυσι για πρώτη φορά και που το επαναλάβαμε φέτος και που μπήκε για να μείνει στα “καθιερωμένα μας”, και που είναι εφάμιλλο των ταξιδιών που συνηθίζουμε να επαναλαμβάνουμε κάθε Νοέμβριο στην Ιταλία, είναι απαράμιλλης γεύσης και ομορφιάς, που δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει το «Les climats du vignoble de Bourgogne» – τους Αμπελώνες της Βουργουνδίας, που φημίζονται για το μοναδικό τους terroir, και αναγνωρίζονται ως μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, από τις Κοιλάδες του Λιγήρα ή της Ρον, ή ας πούμε το Cognac με τους διάσημους αμπελώνες του και τα ιστορικά του μνημεία.

Σε αυτό το ταξίδι μπήκαμε στο dna του ομορφότερου βλαχοχωριού της Ελλάδας, στο Νυμφαίο, και γνωρίσαμε μερικές από τις πιο γοητευτικές του ιστορίες, μέσα από τις εξιστορήσεις του παπά-Γιάννη, αφήσαμε πίσω μας το υπέροχο Φράγμα του Αλιάκμονα για να φτάσουμε στο Μουσείο Αιγών της Βεργίνας και τους Βασιλικούς Τάφους, επισκεφθήκαμε το Οινοποιείο του Πέτρου Καρυδά -ενός από τους πιο γλυκούς ανθρώπους στον κόσμο που φτιάχνει ένα από τα πιο σημαντικά κρασιά της Ελλάδας-, αφεθήκαμε στις οινικές ιστορίες του Στέλιου Μπουτάρη που μας υποδέχθηκε μαζί με τον γιο του στο κτήμα του Κυρ-Γιάννη για να γευματίσουμε παρέα δίπλα στα ιστορικά βαρέλια, δοκιμάσαμε τα πιο νόστιμα παϊδάκια καπνιστά στη γάστρα, στη σάλα του Νίκου στο Βεργιώτικο, ανοίξαμε μερικές από τις πιο σπουδαίες ετικέτες του Ελληνικού αμπελώνα.

Προσπεράσαμε δάση που η άγρια ζωή τους προστατεύεται από τον Αρκτούρο, φτάσαμε σε υψόμετρο 1350 μέτρων, κλείσαμε τα μάτια για να μυρίσουμε καλύτερα το χιόνι.

«Νύφη χιονισμένη και αθέατη»

Προσπεράσαμε δάση που η άγρια ζωή τους προστατεύεται από τον Αρκτούρο, φτάσαμε σε υψόμετρο 1350 μέτρων, κλείσαμε τα μάτια για να μυρίσουμε καλύτερα το χιόνι. Ορεινή αποκάλυψη για όσους δεν το έχουν γνωρίσει, το χωριό της Φλώρινας συγκαταλέγεται στα δέκα ομορφότερα όλης της Ευρώπης, αν το αντικρίσεις χιονισμένο, μοιάζει σαν να βγήκε από παιδικό παραμύθι ή από σελίδες κάποιου Άρλεκιν. Μπορεί κάποια εποχή οι περισσότεροι κάτοικοί του να το εγκατέλειψαν και να στράφηκαν στα μεγάλα αστικά κέντρα, όμως από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 αναγεννήθηκε, ζωντανεύοντας χάρη στη συμβολή σημαντικών ατόμων που κατάγονται από εκεί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο τότε πρόεδρός του Νικόλαος Μέρτζος, αλλά και η οικογένεια Μπουτάρη –με τον Γιάννη Μπουτάρη σε ρόλο μπροστάρη. Από τότε έχει γίνει τουριστικός πόλος έλξης. Ίσως το ωραιότερο πέτρινο χωριό της χώρας, το Νυμφαίο ξεχωρίζει χάρη στα αρχοντόσπιτά του. Δεν είναι τυχαίο που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 10 ομορφότερα χωριά της Ευρώπης, σύμφωνα με την UNESCO.

Στον Νυμφαίο επιλέξαμε να μείνουμε στον παραδοσιακό Ξενώνα Νύμφες, ακριβώς απέναντι από τον συγκλονιστικό Ναό του Αγίου Νικολάου, με το μεγάλο φιλόξενο τζάκι στην υποδοχή του και ένα πρωινό που θα ζήλευαν πολλά πεντάστερα του κόσμου.

Μας το συνέστησε ο Στέλιος Μπουτάρης και πόσο δίκιο είχε. Βέβαια, στο Νυμφαίο υπάρχει το Αρχοντικό Αθηνά που ταξιδεύει τον επισκέπτη πίσω στον χρόνο, και που διαθέτει δύο παραδοσιακά τρίκλινα δωμάτια, και φυσικά το αρχοντικό παραδοσιακό σπίτι «Ηλέκτρα» με το ατμοσφαιρικό σκηνικό μιας περασμένης εποχής με art deco επιρροές. Αυτή θα ήταν και η αρχική επιλογή μας, εάν χωρούσε η παρέα μας.

Δεν θα επεκταθώ στις ομορφιές του Νυμφαίου γιατί φοβάμαι πως θα πέσω στην παγίδα των κλισέ. Όμως η ησυχία της σε αφοπλίζει. Τα χρώματα της σε μαγνητίζουν η ηρεμία του χωριού σε καλεί να σου μαρτυρήσει τους αγαπημένους της τοπικούς μύθους. Αμφιθεατρικά χτισμένο, σε υψόμετρο 1.350 μέτρων στο βουνό Βίτσι, σκαρφαλωμένο σε αλπικό τοπίο που κόβει την ανάσα, το Νυμφαίο έχει φωλιάσει σε ένα παρθένο φυσικό περιβάλλον δασών και λιμνών, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Φλώρινα. Περιτριγυρισμένο από δάσος με οξιές, διασχίζεται από λιθόστρωτα καλντερίμια και πέτρινα σπίτια με τσίγκινες στέγες, και κοσμείται από γεφυράκια και περιποιημένες αυλές.

Το πρωινό γεύμα στον Ξενώνα Νύμφες είναι πολύ, πολύ καλύτερο από πολλά φημισμένα πεντάστερα του κόσμου.

Με το που ξυπνάς το πρωί αντικρίζεις την απόκοσμη ομορφιά του χωριού ενώ συγχρόνως σε μαγνητίζει η κατάνυξη του Αγίου Νικολάου, ακριβώς έξω από το παραθύρι του δωματίου σου. «Είναι κλειστή η εκκλησία αυτή τη στιγμή, αλλά ο Παπά Γιάννης θα χαρεί πολύ να την ανοίξει για εσάς και να σας ξεναγήσει στην ιστορία του» μας λέει η Ελένη, η οικοδέσποινα του ξενώνα μας.

Ένα κόσμημα που κρύβει μέσα του μια μικρή ιστορία…

Έξω από τον Ναό μας περιμένει ο Παπά Γιάννης με τον σκύλο του. Μας συστήνεται και δίνει στον Νικόλα τα κλειδιά, να ανοίξει αυτός τον Ναό. Καταλαβαίνουμε αμέσως πως εδώ η έννοιες της πίστης και της κατάνυξης παίρνουν άλλες διαστάσεις. Τον βλέπουμε να μπαίνει μέσα με τον σκύλο του, αναρωτιόμαστε αν μπορούμε να τον ακολουθήσουμε μαζί με την Τρούφα «Φυσικά και μπορείτε, ζωντανά του Θεού είναι, αναμάρτητα».

Ο Ιερός Ναός, αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο προστάτη του Νυμφαίου, λειτουργεί συνεχώς στον ίδιο χώρο από το 1385 όταν Βλάχοι Οδίται Οροφύλακες της πατρώας Αυτοκρατορίας συνοίκισαν τον ιστορικό οικισμό σε υψόμετρο 1350 μ., έδρασαν αυτόνομοι, συναριθμούσαν 3000 ψυχές και επί εξι αιώνες θαυματούργησαν. Δεν γνωρίζουμε την εξέλιξη του Ναού μέχρι το 1867 διότι τα αρχεία της Μητροπόλεως Καστοριάς κάηκαν. Ωστόσο όμως γνωρίζουμε ότι λειτουργούσε όπως μαρτυρούν τα σωζόμενα τεκμήρια. Σήμερα στον Ιερό Ναό εξακολουθούν να σημαίνουν δύο αργυρόηχες καμπάνες χυμένες στην Οδησσό και αφιερωμένες η μία το 1859 από το «Αδελφάτον των εν Κωνσταντινούπολει Νεβεσκαλήδων» και η άλλη το 1860 από τον Δημήτριο Μουλά. Το 1867 ο Κυρ Μίχας εφένδης Τσίρλης ανήγειρε εκ θεμελίων στον ίδιο χώρο τον δεύτερο Ναό, με Ζουπανιώτες μαστόρους. Ήταν ανάλογος σε μέγεθος και σε πλούτο με την ακμαία τότε κωμόπολη και τον ελάμπρυναν με πολύτιμα αναθήματα οι περιώνυμοι Νιβεστιάνοι χρυσικοί και διεθνείς έμποροι. Το μαλαματοκαπνισμένο τέμπλο ήταν εφάμιλλο του Γαλαξειδίου. Η εξωτερική κόγχη του Αγίου Βήματος είναι από τα σπανιότερα στην Ευρώπη δείγματα ρωμανικού ρυθμού της Πρώτης Χιλιετίας μ.χ. Τότε ή Νέβεσκα είχε τέσσερις ενορίες με ισάριθμους ιερείς υπό Αρχιμανδρίτη.

Την 5η Αυγούστου 1943 οι Γερμανοί κατακτητές, κατά την θεία Λειτουργία, άρπαξαν από το Άγιο Βήμα τον παππά-Κώστα Κούστα και αμέσως τον τουφέκισαν μαζί με άλλους οκτώ Νεβεσκιώτες. Την νύχτα της 30ης Απριλίου 1947, μετά τριήμερη μάχη, ο ναός πυρπολήθηκε και οι υπερασπιστές του, επτά χωροφύλακες και ένας στρατιώτης, έγιναν ολοκαύτωμα. Μνημείο αυτών υψώθηκε δίπλα στο κωδωναστάσιο. Το 1951 η Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών με δαπάνη δύο χιλιάδων χρυσών λιρών ανήγειρε τον τρίτο Ναό στα ίδια θεμέλια διατηρώντας το διασωζόμενο μέρος των λιθαναγλύφων εξωτερικών τοίχων του.

Μπαίνω στον Ναό και με αγκαλιάζει απαλά από τους ώμους η κατάνυξη. Σηκώνω τα μάτια και βλέπω στην οροφή λιτά ξύλινα δοκάρια αντί για περίτεχνες χρυσοποίκιλτες αγιογραφίες. Τους τοίχους τους κοσμούν οι ήρωες της Επανάστασης ντυμένοι με τα ομορφότερα τους. Στέλνω εικόνες στις φίλες μου. «Στείλε κι άλλες…» απαντάει ενθουσιασμένη η Μιμίκα Κολοτούρα.

Το 2000 ο φιλογενής Νικόλαος Ι. Σωσσίδης, διεθνής τραπεζίτης στο Λονδίνο, υιός του επιφανούς πρέσβεως αειμνήστου Ιωάννου Τζων Ν. Σωσσίδη και της Δανάης Αχιλλέως Α. Κύρου, εκ Νυμφαίου ορμώμενος, ανεστήλωσε εκ βάθρων τον σημερινό τέταρτο Ναό, τον εκόσμησε λαμπρά και τον περιέβαλε με αντάξιο εξωτερικό χώρο, εις μνήμην των προγόνων του, του ενδόξου βλαχόφωνου ελληνισμού και των υπέρ Πίστεως και Πατρίδος Πεσόντων.

Διατηρήθηκαν μόνο οι εικόνες του τρίτου τέμπλου, έργα επιχωρίων λαϊκών αγιογράφων της Δροσοπηγής από τα μέσα του 20ου αιώνα. Τα αρχιτεκτονικά και την κοπώδη επίβλεψη εξετέλεσε αφιλοκερδώς ο αρχιτέκτων Δημήτριος Θ. Βαράγκης, επ΄αδελφή γαμπρός του Μεγάλου Ευεργέτου.

Την συνολική αγιογράφηση εκτέλεσε ο αρχιτέκτων-αγιογράφος Βασίλειος Βενιέρης δάπανες του Μεγάλου Ευεργέτου Νικολάου Ι. Σωσσίδη εις μνήμην του πατέρα του αειμνήστου Τζων Ν. Σωσσίδη. Συναριθμούνται οι Νεομάρτυρες του Γένους και έτσι ο Ναός σήμερα αποτελεί μνημείο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και μοναδικό στο είδος του Μουσείο της Ορθοδοξίας.

Η σημερινή τρίκλητη ξυλόστεγη και πλακόστρωτη Βασιλική του Αγίου Νικολάου, από τις λαμπρότερες και μεγαλύτερες της Μακεδονίας, αντιπροσωπεύει τον αρχαιότερο τύπο της πρωτοχριστιανικής ναοδομίας στην καθ΄ ημας Ανατολή. Την 25η Αυγούστου 2002 η Αυτού Μακαριότης Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, συμπαραστατούμενος από εξι Αρχιερείς, ετέλεσε τα εγκαίνια επί Μητροπολίτου Καστορίας Σεραφείμ. Την 2α Ιουλίου 2012 τον ιερό Ναό κατοπιν προσωπικής του επιθυμίας επισκέφτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Βγαίνοντας από την υπέροχη αυτή εκκλησία, ο Νικόλας με κρατάει αγκαλιά και μου ψιθυρίζει να έρθουμε ξανά στην 20η επέτειο του γάμου μας, να ανανεώσουμε τους όρκους μας με αυτόπτη μάρτυρα την αρχόντισσα του βουνού με την παραμυθένια όψη. «Ναι, το θέλω πολύ…»

Αν πας στο Νυμφαίο -να πας- θα σε κερδίσει αμέσως η κεντρική του πλατεία με το Ωμέγα Τίγρης του, για Ελληνικό καφέ και τσάι του Βουνού, και το παραδοσιακό μπακάλικο της Αθηνάς όλα τα τοπικά καλούδια. Εμείς πήραμε γλυκό του κουταλιού κάστανο, πιπεριές Φλωρίνης και Τσίλι μαρμελάδα.

Το ελβετικό ρολόι του Νυμφαίου και η άγνωστη ιστορία του Σαμουήλ Μπουρλά!

Κι όμως. Στο ορεινό βλαχοχώρι Νυμφαίο της Μακεδονίας, σε υψόμετρο 1.350 μέτρων, υπάρχει ένα μεγάλο δημόσιο ρολόι, με εξωτερικές όψεις που έχουν διάμετρο ενός μέτρου στις τέσσερις πλευρές του πύργου της επιβλητικής Νικείου Σχολής και φέρουν το όνομα ΩΜΕΓΑ και ΜΠΟΥΡΛΑ. Το ρολόι αυτό είναι δημιουργία του ίδιου κατασκευαστή του Big Ben!

Η Νίκειος Σχολή ήταν δωρεά του καπνέμπορου Ιωάννη Νίκου, απόδημου Βλάχου Νυμφαιώτη στη Σουηδία, μεγάλου εθνικού ευεργέτη, προσωπικού φίλου του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθέριου Βενιζέλου, του Γάλλου πρωθυπουργού Georges Clemenceau και του Βρετανού πρωθυπουργού David Lloyd George. Η σχολή θεμελιώθηκε στις 10 Μαίου 1927, παρουσία του Ιωάννη Νίκου και εγκαινιάστηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1928, όπως εξάλλου μαρτυρά η επιστολή του ίδιου προς το Κοινοτικό Συμβούλιο Νυμφαίου “Νεβέσκης” με την οποία το δωρίζει στην Κοινότητα Νυμφαίου.

Το κτίριο κατασκευάστηκε από υπερσύγχρονα για την εποχή υλικά, με τσιμέντο, έλατο και γαλβανισμένη λαμαρίνα τύπου Apollo της αμερικανικής εταιρίας American Sheet and Tin Plate Company για τη στέγη, ενώ για τη μεταφορά της πέτρας από κοντινά σημεία εξόρυξης, στο προσήλιο του Νυμφαίου, χρησιμοποιήθηκαν καμήλες που είχαν φέρει από τις χαμένες πατρίδες τους κάτοικοι των γειτονικών προσφυγικών χωριών Φιλώτας (πρώην Τσαλτζιλάρ) και Λεβαία (Λακκιά).

Όλοι σχεδόν οι κάτοικοι και γέροντες του χωριού βεβαίωναν πως η σχολή ήταν έργο Σουηδών αρχιτεκτόνων, δωρεά του Ιωάννη Νίκου, το δε ρολόι υποστήριζαν πως ήταν της γνωστής ελβετικής ωρολογοποιίας Omega, όπως εξάλλου φαινόταν να επιβεβαιώνει με τον σαφέστερο τρόπο η αναγραφή του ονόματος αυτού στις όψεις του ρολογιού. Η συστηματική φωτογράφιση του μηχανισμού του ρολογιού επέτρεψε την λεπτομερέστερη μελέτη του, καθώς στην αναζήτηση για την ιστορική αλήθεια προστέθηκαν (διαδικτυακά) έμπειροι ωρολογοποιοί από την Ελβετία, Μεγ. Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία.

Το βράδυ θα πας να φας στον Θωμά…

Το βράδυ θα πας να φας στον Θωμά. Όχι απαραίτητα βράδυ, εμείς πέρυσι πήγαμε το μεσημέρι, λίγη σημασία έχει η ώρα που θα επισκεφθείς το ακριτικό gourmet στο Σκλήθρο της Φλώρινας. Απορίας άξιο είναι πως ένα κορυφαίο εστιατόριο σαν κι αυτό, που υμνεί την τοπική κουζίνα και θα μπορούσε να σταθεί οπουδήποτε -αλλά οπουδήποτε- στον κόσμο, επέλεξε ένα επίθετο, όπως το «Ταβέρνα» να το συνοδεύει, μιας και κατά την γνώμη μου, ακόμη και ο γενικός ορισμός «Εστιατόριο», λίγος θα ήταν.

«Ο Θωμάς είναι από τα πιο ενδιαφέροντα και αξιέπαινα εστιατόρια στην Ελλάδα! Η βαθιά νοστιμιά της κουζίνας, η απίστευτη κάβα και ο εντυπωσιακός χώρος αποκτούν άλλη διάσταση εδώ, στην μέση του πουθενά!» μας περιέγραφε ο Πάνος πέρυσι τέτοια εποχή πριν έρθουμε για να διαπιστώσουμε και ιδίοις όμμασι όλα όσα γνωρίζαμε μόνο από περιγραφές για αυτό το βραβευμένο εστιατόριο, σχεδόν στη μέση του πουθενά, με τα βαριά έπιπλα, τα λευκά τραπεζομάντιλα, το πιάνο δίπλα στο τζάκι, τους σπάνιους μπουφέδες που φυλούν τα κρύσταλλα.

Επίσκεψη στο Μουσείο της Βεργίνας και τους Βασιλικούς Τάφους.

Και το επόμενο πρωί θα ξυπνήσεις και θα θελήσεις να επισκεφθείς το Μουσείο της Βεργίνας και τους Βασιλικούς Τάφους… Και θα διασχίσεις το ομορφότερο …Αγγελοπουλικό σκηνικό για τον προορισμό σου…

Το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών στη Βεργίνα, κατασκευάστηκε το 1993, με σκοπό να συντηρήσει, να διασώσει και να αναδείξει τους πολύτιμους θησαυρούς που ανακάλυψε το 1977 η ανασκαφική ομάδα του διακεκριμένου αρχαιολόγου Ανδρόνικου. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή υπόγεια κατασκευή που εξωτερικά έχει τη μορφή χωμάτινου τύμβου, όπου από το 1997 εκτίθενται τα σημαντικότερα κινητά ευρήματα και οι αριστουργηματικές τοιχογραφίες που βρέθηκαν μέσα στους βασιλικούς τάφους.

Οι θησαυροί των βασιλικών τάφων που εκτίθενται δίπλα στους τάφους που τους περιείχαν, δίνουν μια αίσθηση της λαμπρότητας της πόλης των Αιγών στα χρόνια της μεγάλης ακμής. Οι μοναδικές τοιχογραφίες, όπως εκείνη της ολοζώντανης αναπαράστασης της Αρπαγής της Περσεφόνης, φανερώνουν τα επιτεύγματα της ζωγραφικής και της τέχνης στα χρόνια του ένδοξου Μακεδονικού Βασιλείου. Στα αγγεία, στα όπλα και στα κοσμήματα η λιτότητα και η καθαρότητα της φόρμας σμίγει με τη χαρά της λεπτομέρειας, δημιουργώντας ένα σύνολο απαράμιλλης κομψότητας και αρμονίας, όπου όλα υποτάσσονται στη γοητεία του μέτρου.

Φεύγοντας, είμαστε συνεπαρμένοι από όλα όσα είδαμε, μάθαμε και ρουφήξαμε αλλά και προβληματισμένοι με την ευρύτερη περιοχή, δίχως καμία σχεδόν σήμανση για το Μουσείο, δίχως την επιβλητικότητα και την αισθητική που θα άρμοζε σε έναν τόπο που φιλοξενεί ευρήματα παγκοσμίου ενδιαφέροντος. Αντιθέτως, κουρασμένα σουβλατζίδικα δεξιά και αριστερά του δρόμου, καθώς και κάποια Souvenir shops με σκονισμένα τσολιαδάκια, ήταν ό,τι μας υποδέχθηκε και μας αποχαιρέτησε από την περιοχή της Βεργίνας.

Στο Οινοποιείο του Κυρ-Γιάννη…

Το ίδιο μεσημέρι μας περιμένει ο Στέλιος Μπουτάρης για να γευματίσουμε παρέα στο Οινοποιείο του Κυρ-Γιάννη. Πόσα insta stories ανέβασα από εδώ, ούτε που θυμάμαι. Ανατρέχω στο Instagram μου τώρα να θυμηθώ εκείνο το ένα και μοναδικό post.

«Με το Μπλε Τρακτέρ, στους αμπελώνες του Κυρ-Γιάννη, σε ένα μαγικό οινικό και γαστρονομικό ταξίδι στο Piemonte της Ελλάδας!»

“Οι αμπελώνες της περιοχής βρίσκονται στις ηλιόλουστες νοτιοανατολικές πλαγιές του Βερμίου, προφυλαγμένοι από τους κρύους βόρειους ανέμους. Οι άφθονες βροχοπτώσεις και το σχετικά δροσερό κλίμα παίζουν ευεργετικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη καρποφορία των φυτών. Τα εδάφη είναι αργιλοπηλώδη, ασβεστούχα ιδανικά για την παραγωγή κρασιών με πλούσιο σώμα” μας λέει τώρα ο Στέλιος Μπουτάρης, καθώς η ματιά μας χάνεται στα ευλογημένα εκείνα κομμάτια γης που καλλιεργείται η κάθε μοναδική ποικιλία.

Όταν σε προσκαλεί ο Στέλιος, ο οποίος αυτή τη φορά συνοδεύεται από τον γιο του Γιάννη, για φαγητό στο Οινοποιείο, ξέρεις πως δεν πρόκειται απλά για ένα γεύμα με τα γνωστά Σαρμαδάκια, την εκπληκτική σαλάτα με πλιγούρι και τα ζυμαρικά με pesto λιαστής ντομάτας, με πιπεριά Φλωρίνης και φρέσκια burrata Κερκίνης. Πρόκειται για πολλά παραπάνω, πρόκειται για πραγματική μυσταγωγία.

Να πας να απολαύσεις την μαγευτική θέα των αμπελιών της Κυρ-Γιάννη, στις πλαγιές του όρους Βέρμιο, να περπατήσεις ανάμεσα στα αμπέλια του Ξινόμαυρου, να γνωρίσεις τον εμβληματικό πύργο “Κούλα”, να γευθείς τα κρασιά στον τόπο παραγωγής τους και να γνωρίσεις την μοναδική οινική κληρονομιά του ιδρυτή του Κτήματος, Γιάννη Μπουτάρη, και τη συνέχεια – αναδημιουργία από τον Στέλλιο Μπουτάρη, οινοποιό 5ης γενιάς. Οι νέες επισκέψιμες εγκαταστάσεις προσφέρουν την ευκαιρία για ξεχωριστές εμπειρίες οινικού τουρισμού. Ω ναι, να πας.

Χειροποίητο ψωμί, πρασινάδες με αχλάδι compote, βινεγκρέτ σταφίδας και ξινοτύρι Σύρου, Πατάτα οφτή με μοσχάρι κοκκινιστό, με καπνιστό τυρί Μετσόβου, Παντζαρόσαλάτα με καρύδι, ξινόμηλο και χειροποίητη μαγιονέζα, Παϊδάκια από καρέ αρνιού με καπνιστή μελιτζάνα, γιαούρτι κύμινου και σάλτσα από θυμάρι, αλλά και Λουκάνικο κρασάτο με πουρέ από κουνουπίδι, τουρσί λάχανο και λαχανίδα, καθώς και Χοιρινή πανσέτα με σελινόριζα, ψητά καρότα και σάλτσα λαχανικών, συνοδεύουν μαγικά την Ραμνίστα και την Διάπορο, τη Μπλε Αλεπού και το Μπλε Τρακτέρ, τη τριπλέτα από την συλλογή του Warehouse Cyclamina, Limni και Siniaki, όλα τα εμβληματικά κρασιά του Αμπελώνα, που φεύγοντας φροντίζουμε πάντα να γεμίζουμε το αυτοκίνητο μας με τα πιο αγαπημένα από αυτά.

Η επιλογή ειδικά σχεδιασμένων μενού για wine pairing, μας δίνει τη δυνατότητα να απολαύσουμε στο έπακρο τις γευστικές και αρωματικές αρετές των κρασιών της Κυρ-Γιάννη.

Στο Κτήμα Καρυδά…

Το Κτήμα Καρυδά, με ιστορία τριών δεκαετιών, είναι ένα μπουτίκ οινοποιείο, που εξάγει το 50% της παραγωγής του σε ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία. Η Νάουσα του Καρυδά είναι η καλύτερη της Ελλάδας κατά τους ειδικούς.

Το Κτήμα Καρυδά δημιουργήθηκε από τον Κωνσταντίνο Καρυδά, με τη συνδρομή του έφηβου τότε γιου του Πέτρου. Ο αμπελώνας είχε φυτευτεί ήδη από τη δεκαετία του 1980, με την πρώτη ύλη να κατευθύνεται αρχικά σε άλλους οινοποιούς. Σύντομα όμως η αμπελουργική τεχνογνωσία της οικογένειας ήρθε να συμπληρωθεί με το οικογενειακό οινοποιείο, που έβγαλε το πρώτο και μοναδικό κρασί του, το «Νάουσα Καρυδά» το 1992. Έκτοτε οι προσπάθειες του Κτήματος για βελτίωση της ετικέτας είναι συνεχείς, με τον πατέρα και τον γιο να επενδύουν χρόνο και εργασία για την εξέλιξή του.

Το Βεργιώτικο είναι ο απόλυτος προορισμός αυτού του ταξιδιού!

«Αν ερχόσουν μόνο για μία ημέρα, σε ποιο θα πήγαινες, στον Θωμά ή στο Βεργιώτικο?» είχα ρίξει θυμάμαι πέρυσι την ερώτηση στην παρέα, που μάλλον δεν έχει μία και μόνη απάντηση. Και όποια κι αν είναι τέλος πάντως η απάντηση, θα αδικεί τον άλλο γαστρονομικό προορισμό. Το Βεργιώτικο αποτελεί λοιπόν πάντα τον …καταρχήν λόγο του χειμωνιάτικου αυτού break,  μετά από τις τόσες αναφορές του Πάνου και της Εύης ως το “Ένα κορυφαίο εστιατόριο για σοβαρό κρέας, που από μόνο του αξίζει το ταξίδι στην Βέροια”.

«Ο Νίκος Μαλλιάρας και το Βεργιώτικο του έχουν ξεχωριστή θέση σε αυτό το γαστρονομικό παζλ που κάνει την περιοχή μοναδική για τη χώρα» ήταν πάντα οι αναφορές του Πάνου για το εστιατόριο που όπως έχει γράψει και στο παρελθόν «Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως με την κατάλληλη αναζήτηση και την στενή συνεργασία με φάρμες και κτηνοτρόφους είναι δυνατόν για ένα εστιατόριο να σερβίρει τόσο υψηλού επιπέδου κρέας με αποκλειστικά ελληνική προέλευση! Και δεν είναι μόνο τα διάφορα steaks που ωριμάζουν, κόβονται και ψήνονται στην εντέλεια».

Είναι υπέροχα, σχεδόν μαγικά. Τα σερβίτσια που έχει επιλέξει για το Βεργιώτικο του στην Βέροια ο Νίκος Μαλλιάρας είναι ίδια με αυτά που διάλεξε ο René Redzepi για το Noma του στην Κοπεγχάγη, το τραπέζι μας είναι χωμένο μέσα στα τείχη και φωτίζεται από τα λιτά κεριά, η λάμψη των οποίων αντικατοπτρίζεται μέσα στο βαθύ πορφυρό χρώμα φωλιασμένο μέσα τις κρυστάλλινες καράφες.

Ωραίες οι σύντομες χειμωνιάτικες αποδράσεις στην βόρεια Ευρώπη, μα υπέροχες και αυτές στην Βόρεια Ελλάδα…

Μα ξέρεις κάτι; Υπέροχο και το Βεργιώτικο με τα στιβαρά τείχη και τα λεπτεπίλεπτα ποτήρια της Riedel, αποκάλυψη και το εστιατόριο του Θωμά, που νομίζεις πως βρίσκεσαι σε prive club της Βρετανικής εξοχής, ανεπανάληπτη η ορμή των φημισμένων καταρράκτων της Έδεσσας, μοναδικό το τοπίο του Νυμφαίου στα 1350 μέτρα και αξέχαστα τα γέλια και οι συζητήσεις μας έως τα ξημερώματα μπροστά στο τζάκι.

Όμως αν κάτι πάντα κρατάω, είναι τα γέλια μας και οι ιστορίες μας, μπροστά σε όλα αυτά τα φιλόξενα τζάκια της Κεντρικής Μακεδονίας, μπροστά σε όλα αυτά τα πορφυρά κρασιά, που συναγωνίζονται σε αρώματα τα πιο σημαντικά του κόσμου.

Τέλος, οι γαστρονομικές και οινικές αυτές εξερευνήσεις στη Κεντρική και Δυτική Μακεδονία δεν θα ήταν ολοκληρωμένες χωρίς την επίσκεψη στον Κοντοσόρο και στο Χάραμα, δύο εστιατόρια που τιμούν την τοπική κουζίνα και που αν τα επισκεφθείς θα σου πρότεινα να επιλέξεις πιάτα όπως, Πίτα με πράσα και μανιτάρια, κεφτέδες με κρεμμύδια και πιπεριές, ντόπια στραπατσάδα, γίγαντες Πρεσπών στον φούρνο, ολόφρεσκα ζυμαρικά, όπως τραχανόσουπα με γάλα και πρόβειο βούτυρο, ζεστή κολοκυθόπιτα, γιδοτύρι, όλα πεντανόστιμα, όπως και τα σπιτικά γλυκά του κουταλιού με φράουλα, βύσσινο, κεράσι, αλλά και πιο ιδιαίτερα, με κάστανο και καρύδι.

Μα ξέρεις κάτι; Αυτό που θα σου μείνει πάνω από όλα είναι η λάβα από τα κάρβουνα της φωτιάς, είναι η έννοια της Ελληνικής οικογένειας πασπαλισμένη με την καμένη ζάχαρη και τα αρώματα του πορτοκαλιού. Είναι η πιο όμορφη εικόνα της ελληνικής γαστρονομίας της επαρχίας. Είναι το καλωσόρισμα και το «στο επανιδείν», είναι που δεν θέλεις να φύγεις. Ή τουλάχιστον, η γνώση πως θα θα’ ρθεις ξανά. Και τελικά, είναι η έννοια της αυθεντικής πολυτέλειας στην πιο αληθινή της μορφή…