Στο πλαίσιο συστηματικής μελέτης που έχει διεξαχθεί για τον covid-19, πολλοί ερευνητές έχουν συζητήσει εκτενώς για την επίδραση που μπορεί να έχει ο ιός στο αναπαραγωγικό ανδρικό σύστημα και τη γονιμότητα.
Τα αποτελέσματα μελετών αποκάλυψαν ότι ο ιός προκαλεί φλεγμονή ή οξειδωτικό στρες. Έτσι τα σπερματοζωάρια παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά χαμηλής ποιότητας, δηλαδή ελαττωμένη κινητικότητα και μορφολογία. Αν και οι επιδράσεις τείνουν να βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου, παραμένουν σε ασυνήθιστα υψηλότερα επίπεδα από το φυσιολογικό.
Σε μελέτη αναφέρεται ότι στο 25% των ανδρών με πρόσφατη λοίμωξη από Covid-19 και αποδεδειγμένη ίαση βρέθηκε αζωοσπερμικό δείγμα, παρά την απουσία RNA ιού στο σπέρμα. Συνολικά το 76,7% των ανδρών εμφάνισαν παθολογικά επίπεδα IL-8 στο σπέρμα ενώ ή ολιγοσπερμία συσχετίστηκε σημαντικά με τη σοβαρότητα της λοίμωξης από COVID-19. Το 7% βρέθηκε θετικό σε τουλάχιστον ένα δείγμα οπότε την επόμενη μέρα συλλέχθηκαν νέα ρινοφαρυγγικά επιχρίσματα.
Τα αποτελέσματα άλλων ερευνών που έχουν διεξαχθεί αποκαλύπτουν τέσσερις τρόπους που είναι δυνατόν να επηρεάσουν την ανδρική γονιμότητα ως αποτέλεσμα της λοίμωξης από Covid-19: τη βλάβη στους όρχεις, τις κυτταρικές παρεμβολές τη φλεγμονή και το στρες.
Η πιθανότητα βλάβης στους όρχεις μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δυνατότητα γονιμοποίησης, ενώ παράλληλα μπορεί να διακόψει τη φυσιολογική παραγωγή σεξουαλικών ορμονών.
Ο ιστός των όρχεων όντας πλούσιος σε υποδοχείς ACE2, καθιστά τους όρχεις «ευαίσθητους» σε πιθανή εισβολή και μόλυνση από τον ιό. Η βλάβη των κυττάρων σε αυτόν τον ιστό θα μπορούσε να έχει συνέπειες στην αναπαραγωγική υγεία και την παραγωγή σπέρματος.
Η φλεγμονή έχει επίσης επισημανθεί ως πιθανή αιτία προσωρινής ή και μόνιμης βλάβης στους αναπαραγωγικούς ιστούς. Ο covid-19 μπορεί να προκαλέσει υπερβολικές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν στη φλεγμονή των όρχεων και στη διαταραχή της διαδικασίας παραγωγής σπερματοζωαρίων. Η φλεγμονή των όρχεων λόγω «εισόδου» του covid-19 μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή τεστοστερόνης και να διαταράξει τα φυσιολογικά επίπεδα άλλων ορμονών.
Τέλος σημαντική επίδραση μπορεί να έχει μόλυνση του οργανισμού από τον Covid-19 στην ψυχική υγεία και των δύο φύλων. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στους άντρες, η αύξηση των επιπέδων στρες μπορεί να επηρεάσει έμμεσα την αναπαραγωγική υγεία και ευεξία. Το αυξημένο οξειδωτικό στρες μπορεί να διαταράξει την ποιότητα του σπέρματος, τη κινητικότητα αλλά και την ποσότητα.
Αν και δεν υπάρχουν ακόμη μακροπρόθεσμα και μεγάλης κλίμακας δεδομένα που να μας επιτρέπουν τη σαφή πρόβλεψη των επιδράσεων του ιού στην αντρική γονιμότητα, επιπλέον κλινικές δοκιμές θα βοηθήσουν στην κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιδράσεων της λοίμωξης Covid-19 στις λειτουργίες των όρχεων και της σπερματογένεσης.
Σε κάθε περίπτωση η έγκαιρη κρυοσυντήρηση του σπέρματος ενδείκνυται ως τρόπος αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων, καθώς μπορεί να επιτρέψει τη διατήρηση της γονιμότητας. Η κρυοσυντήρηση του σπέρματος μας δίνει τη δυνατότητα να «παγώσουμε» το χρόνο και σε περίπτωση που τεθεί θέμα γονιμότητας για οποιοδήποτε λόγο, θα μπορεί να υπάρχει άμεση διαθεσιμότητα υγιούς κρυοσυντηρημένου σπέρματος. Η κρυοσυντήρηση του σπέρματος θεωρείται μια ασφαλής και αποτελεσματική διαδικασία.
Κωνσταντίνος Κωσταράς
Μαιευτήρας γυναικολόγος
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών
Ιατρός Αναπαραγωγής
Ιδρυτικό μέλος της Institute of Life-ΙΑΣΩ
Τηλέφωνο: +30 210 6425 949
Κινητό: +30 6944 366 967
http://www.kostaras.gr/