Ο γυναικολόγος Κ. Κωσταράς μας εξηγεί όλα όσα θέλουμε να ξέρουμε για την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση!

Πρωί Σαββάτου και το ραντεβού μας με τον μαιευτήρα-γυναικολόγο, ειδικευμένο στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και στην ενδοσκοπική χειρουργική, Κωνσταντίνο Ευθ. Κωσταρά είναι στην πτέρυγα Institute of Life, που βρίσκεται στην ασφαλή αγκαλιά του Μαιευτηρίου Ιασώ. Περιμένω στο κομψό σαλόνι με τη μοντέρνα αισθητική και τα απαλά χρώματα, δίπλα μου γυναίκες στην τέταρτη δεκαετία της ζωής τους αλλά και πολλά μικρότερα κορίτσια, κάποιες περιμένουν το μωρό τους, άλλες περιμένουν το “θαύμα”. Κοιτάζω τα ήρεμα πρόσωπα τους και θυμάμαι τα λόγια του γιατρού που περιμένω να συναντήσω για αυτή τη προγραμματισμένη συνέντευξη για το Fay’s Control “Όλες οι γυναίκες μπορούν πλέον να γίνουν μανούλες…”.

Το Institute of Life, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο προηγμένα Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Ευρώπη, δημιουργήθηκε μέσα στο “ΙΑΣΩ”, την κορυφαία Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική στην Ελλάδα. Γνωρίζω πως χρησιμοποιεί την πιο εξελιγμένη τεχνολογία εφαρμόζοντας καινοτόμες θεραπείες και τεχνικές ώστε μέσα από τα υψηλότερα πρότυπα λειτουργίας να προσφέρει σιγουριά στα ζευγάρια που το επισκέπτονται. Σήμερα βρίσκομαι εδώ για να συνομιλήσω με τον Μαιευτήρα-Γυναικολόγο Κωνσταντίνο Ευθ. Κωσταρά, για όλα όσα αφορούν τις δυσκολίες γονιμότητας.

“Τον κύριο Κωσταρά περιμένετε; Είστε πολύ τυχερή, μην φοβάστε τίποτα, θα τα καταφέρετε…” ακούω μία γλυκιά φωνή δίπλα μου να με καθησυχάζει, θεωρώντας προφανώς πως βρίσκομαι εδώ για να κάνω έλεγχο γονιμότητας. Της χαρίζω ένα πλατύ χαμόγελο και ένα ευγενικό “ευχαριστώ”  για την ειλικρινή ενθάρρυνση της αλλά για την πρώτη ερώτηση που κάνω στον γιατρό και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών  με το πλούσιο βιογραφικό και την εξειδικευμένη εμπειρία  στην εξωσωματική γονιμοποίηση, γυναικολογία, ενδοσκοπική χειρουργική και την παθολογίας της κύησης.

Κωνσταντίνος Ευθ. Κωσταράς, μαιευτήρας-γυναικολόγος, ειδικευμένος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και στην ενδοσκοπική χειρουργική.

Fay’s Control: Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να αναζητήσει συμβουλή από έναν ειδικό γονιμότητας;
Κωνσταντίνος Κωνσταράς: Εάν ένα ζευγάρι είναι έτοιμο να δημιουργήσει οικογένεια αλλά φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα με την επίτευξη εγκυμοσύνης, τότε είναι καιρός να αναζητήσει συμβουλές από έναν ειδικό γονιμότητας. Η διερεύνηση πρέπει να ξεκινήσει μετά από τουλάχιστον 12 μήνες προσπαθειών, εκτός και αν συντρέχει ήδη γνωστός ιατρικός λόγος.
Εάν ένα ζευγάρι έχει ένα προφανές ιατρικό πρόβλημα που επηρεάζει την ικανότητά του να συλλάβει, όπως απουσία περιόδων, σεξουαλική δυσλειτουργία, ιστορικό πυελικής νόσου ή προηγούμενη χειρουργική επέμβαση, τότε η αξιολόγηση της υπογονιμότητας θα πρέπει να γίνεται άμεσα. Στο σημείο αυτό, να σημειωθεί ότι σε περιπτώσεις γυναικών των οποίων η ηλικία υπερβαίνει τα 36 έτη και επειδή οι πιθανότητες να γίνει φυσιολογική σύλληψη μειώνονται, η διερεύνηση των αιτιών υπογονιμότητας θα πρέπει να ξεκινήσει νωρίτερα των 12 μηνών. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνιστάται να ξεκινήσει η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής στους 6-8 μήνες ανεπιτυχών προσπαθειών. Η ανεύρεση πιθανών αιτιών δυσκολίας σύλληψης θα βοηθήσει το ζευγάρι να επιλέξει έγκαιρα τη σωστή θεραπεία και να έχει υψηλότερες πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης.

Έλεγχος γονιμότητας: Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε και κάθε πότε θα πρέπει να γίνεται;
Ο ετήσιος έλεγχος της γονιμότητάς είναι απαραίτητος ακόμη και αν  δεν υπάρχουν σημάδια και συμπτώματα που υποδεικνύουν κάποιο πρόβλημα σχετικά με το αναπαραγωγικό σύστημα των γυναικών. Είναι σημαντικό όλες οι γυναίκες να επισκέπτονται τον γυναικολόγο τους τακτικά – ανά χρόνο ώστε να παρακολουθούνται γυναικολογικά όχι μόνο για το ετήσιο τεστ Παπανικολάου, αλλά και για τον έλεγχο της γονιμότητάς τους. Ιδιαίτερα εάν υπάρχει αλλαγή σεξουαλικών συντρόφων κατά τη διάρκεια του έτους, συνιστάται περισσότερος από ένας έλεγχος καθώς οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες συνήθως δεν έχουν συμπτώματα. Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε  για τη γονιμότητα είναι ότι η επιτυχία της εγκυμοσύνης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων η ηλικία, η έγκαιρη διάγνωση υπογονιμότητας, το ιστορικό προηγούμενων κυήσεων και η κατάσταση του σπέρματος του συντρόφου. Αν συνεπώς στα μελλοντικά σας σχέδια συμπεριλαμβάνεται ένα παιδί, καλό είναι να εντάξουμε στο κλασικό τσεκ απ και τον προληπτικό έλεγχο της γονιμότητάς σας.

Η κατάψυξη ωαρίων είναι μία  τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να αποθηκεύσουν τα ωάριά τους, και να επιλέξουν τη χρονική στιγμή που θα γίνουν μητέρες. Ποιές γυναίκες συνήθως επιλέγουν να καταψύξουν τα ωάριά τους και ποια είναι η σωστή ηλικία;

Οι γυναίκες προχωρούν σε κατάψυξη ωαρίων για πολλούς λόγους, όπως είναι η καριέρα, τα ταξίδια, η χημειοθεραπεία, η έλλειψη συντρόφου, η ενδομητρίωση και πολλοί άλλοι προσωπικοί και ξεχωριστοί για την καθεμία γυναίκα. Ωστόσο, ο κοινός σκοπός που
τις ενώνει όλες είναι η επιθυμία να αποκτήσουν κάποτε δικό τους παιδί. Δηλαδή, κρυοσυντήρηση από επιλογή. Οι γυναίκες που την επιλέγουν θέλουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιδιά στο μέλλον καθώς, για οποιονδήποτε λόγο, δεν θέλουν ή δεν μπορούν να γίνουν μητέρες τώρα. Όταν σκέφτεστε ποια είναι η «σωστή ηλικία» για να καταψύξετε τα ωάριά σας, είναι σημαντικό να αναλογιστείτε το ιατρικό ιστορικό σας, την κατάσταση της σχέσης σας και τα σχέδια εκπαίδευσης και σταδιοδρομίας, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές των ποσοστών γονιμότητας με την πάροδο της ηλικίας. Σε γενικές γραμμές, όσο πιο μικρή είστε, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα της κρυοσυντήρησης. Οι νεότερες γυναίκες παράγουν υψηλότερους αριθμούς ωαρίων, καλύτερης ποιότητας και πιο γόνιμα και έτσι έχουν περισσότερες πιθανότητες σύλληψης. Όσο περισσότερο επιλέγετε να καθυστερήσετε την προσπάθεια για εγκυμοσύνη, τόσο περισσότερο θα ωφεληθείτε από την έγκαιρη κατάψυξη ωαρίων.

Είναι μια ασφαλής και ανώδυνη διαδικασία η κατάψυξη ωαρίων;
H κρυοσυντήρηση είναι μια ασφαλής διαδικασία τόσο για την ίδια τη γυναίκα, όσο και για τα παιδιά που γεννιούνται από κατεψυγμένα ωάρια. Παρά το γεγονός ότι η κατάψυξη ωαρίων είναι πραγματικότητα εδώ και τριάντα χρόνια, η μέθοδος της υαλοποίησης -ως νέα, εξαιρετικής ταχύτητας μέθοδος κρυοσυντήρησης- έχει φέρει την επανάσταση στην κατάψυξη ωαρίων καθώς πλέον αρκούν μόνο έξι ωάρια για να γεννηθεί ένα παιδί σε αντίθεση με την παλιά τεχνική που απαιτούσε πολλαπλάσιο αριθμό ωαρίων. Τα κατεψυγμένα ωάρια είναι το ίδιο αποτελεσματικά με τα φρέσκα. Η κρυοσυντήρηση είναι μια διαδικασία «ρουτίνας» καθώς σε μια επίσκεψη μπορεί να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και να επιλεγεί το πρωτόκολλο αντιμετώπισης, ώστε να αποθηκεύσουμε τον «ιδανικό αριθμό» ωαρίων. Η όλη διαδικασία απαιτεί 3-4 επισκέψεις σε διάρκεια περίπου 10 ημερών. Η κατάψυξη των ωαρίων και εμβρύων δεν αυξάνει τις πιθανότητες για γενετικές ανωμαλίες ή χρωμοσωμικές νόσους και αποτελεί μια ασφαλή αλλά και αποτελεσματική διαδικασία.

Εξωσωματική: Μετά από επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες τι μπορούμε να κάνουμε;
Περιστατικά με επανειλημμένες αποτυχίες εμφύτευσης εμβρύου βοηθιούνται από νέες διαγνωστικές μεθόδους και θεραπευτικές προσεγγίσεις. Η επιτυχία της εξωσωματικής εξαρτάται από δύο παράγοντες, το έμβρυο και το ενδομήτριο περιβάλλον. Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής, πρωταρχικής σημασίας είναι η «γενετική ικανότητα του εμβρύου» που συσχετίζεται με την ηλικία της γυναίκας και τη βιολογική κατάσταση των ωαρίων και το ενδομήτριο το οποίο μπορεί μόνο σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του κύκλου να υποδεχθεί επιτυχώς το έμβρυο και να γίνει η εμφύτευσή του. Με το ERA Test για πρώτη φορά είναι δυνατό να εξατομικευθεί το «παράθυρο εμφύτευσης» για κάθε γυναίκα δίνοντας εξαιρετικά υψηλά ποσοστά κυήσεως έως 66,7%. Για τον καλύτερο συγχρονισμό και την αύξηση των ποσοστών εμφύτευσης, υιοθετείται η τακτική της κατάψυξης των εμβρύων και η μεταφορά τους αργότερα σε φυσικό κύκλο –χωρίς φάρμακα– ή με εξατομικευμένες δόσεις οιστρογόνων, προγεστερόνης. Με ένα άλλο νέο τεστ, το IMAP μπορεί να γίνει εμπεριστατωμένη εξέταση της σωστής ή όχι υποδεκτικότητας του ενδομητρίου, καθορίζοντας έτσι την ανάλογη θεραπευτική αντιμετώπιση. Ένα δύσκολο θέμα στην εξωσωματική είναι η περίπτωση του «λεπτού ενδομητρίου». Στην περίπτωση αυτή τα έμβρυα καταψύχονται και, αφού επιτύχουμε διόρθωση του πάχους του ενδομητρίου, προχωρούμε στην εμβρυομεταφορά. Ελπίδες δίνει πλέον η χρήση του παράγοντα GCSF ο οποίος φυσιολογικά υπάρχει στο ωοθηλακικό υγρό των ωαρίων και έχει καθοριστικό ρόλο στο διάλογο ωαρίου, εμβρύου, ενδομητρίου. Η ενδομήτρια έγχυση του GCSF πριν από την εμβρυομεταφορά μπορεί να βελτιώσει το πάχος και τη λειτουργία του ενδομητρίου και τα ποσοστά εμφύτευσης και κυήσεων ενώ η χορήγησή του υποδορίως καθημερινά μπορεί να αντιμετωπίσει περιπτώσεις πολλαπλών αποτυχιών εξωσωματικής λόγω πολλαπλών αποβολών. Ανάλογη δράση έχει η χρήση διαφόρων άλλων αυξητικών παραγόντων που προκύπτουν από την εφαρμογή του PRP ή των stem cells.

Η Institute of Life συνεχώς εξελίσσεται επενδύοντας στην έρευνα και την καινοτομία. Πείτε μας δύο λόγια για το ερευνητικό σας έργο στον τομέα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.

Από την πρώτη στιγμή που δημιουργήσαμε την Institute of Life, εφαρμόζουμε τις νεότερες τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης αλλά και επενδύουμε στην έρευνα, σε νέες τεχνολογίες και διεθνείς συνεργασίες. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς και περήφανοι σαν Έλληνες επιστήμονες, για τη γέννηση πέντε παιδιών μέχρι στιγμής με τη πρωτοποριακή ιατρική μέθοδο της “Μεταφοράς Μητρικής Ατράκτου” (MST) η οποία βρίσκεται σε ερευνητικό στάδιο. Μία μέθοδος που αποτελεί παγκόσμια πρωτιά και που εφαρμόζεται στο πλαίσιο κλινικής έρευνας που διεξάγει η επιστημονική ομάδα της Institute of Life και της Embryotools. Η “Μεταφορά Μητρικής Ατράκτου” προσφέρει τη δυνατότητα σε γυναίκες με επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εξωσωματικής γονιμοποίησης λόγω χαμηλής ποιότητας ωαρίων ή σπάνιες μιτοχονδριακές γενετικές παθήσεις να αποκτήσουν υγιή παιδιά.

Κωνσταντίνος Κωσταράς
Μαιευτήρας γυναικολόγος
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών
Ιατρός Αναπαραγωγής
Ιδρυτικό μέλος της Institute of Life-ΙΑΣΩ
Τηλέφωνο: +30 210 6425 949
Κινητό: +30 6944 366 967