«Γιώργος Λάππας – Αφροδίτη Λίτη: Παράλληλες Οπτικές»: Οι δύο γλύπτες “συναντιούνται” ξανά σε έναν διάλογο Τέχνης!

Συνοδοιπόροι στη ζωή, γλύπτες – πλαστουργοί, Ακαδημαϊκοί – δάσκαλοι της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και αέναοι μαθητές, ο Γιώργος Λάππας και η Αφροδίτη Λίτη, «συναντώνται» ξανά, περίπου τρία χρόνια μετά την απώλεια του κορυφαίου ΄Ελληνα δημιουργού του 20ού αιώνα, στα εκπαιδευτήρια «Ελληνογερμανική Αγωγή».

Γιώργος Λάππας

Τη Δευτέρα 6 Μαΐου, ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης, θα πραγματοποιηθεί συνομιλία της γλύπτριας Αφροδίτης Λίτη με τη δημοσιογράφο της εφημερίδας «Καθημερινή», Μαργαρίτα Πουρνάρα.
Την έκθεση θα προλογίσει η επιμελήτριά της, Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη, Δρ Ιστορίας της Τέχνης, η οποία σημειώνει στο Fay’s Control πως:

Γιώργος Λάππας: Ταξιδιώτης, μέταλλο και ύφασμα, 85χ25χ25 εκ., 2014

“H  έκθεση «Γιώργος Λάππας – Αφροδίτη Λίτη: Παράλληλες Οπτικές» έχει μία ιδιαιτερότητα. Παρουσιάζει μαζί δύο καλλιτέχνες, με εικαστικές προσεγγίσεις συγκλίνουσες ως προς την αφετηρία, αποκλίνουσες ως προς την έκφραση. Αφετηρία είναι η ίδια γενεά,  η κοινή πορεία, η γλυπτική έκφραση: σύντροφοι, Ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, γλύπτες-πλαστουργοί. Κοινός τόπος στην καλλιτεχνική δημιουργία τους είναι η ενδελεχής παρατήρηση της φύσης, του περιβάλλοντος, του ανθρώπου.
 Ο Γιώργος Λάππας επικεντρώνεται στην ανθρώπινη φιγούρα, στην ανθρωπο-γνωσία. Τα έργα του απεικονίζουν κυρίως βιώματα προσωπικά που έχουν διατηρηθεί και ενσαρκωθεί μέσα από μία μνήμη πλούσια και γόνιμη. Ο Λάππας μεταφέρει· δηλαδή, αφ’ ενός μοιράζεται τις εμπειρίες του και, αφ’ ετέρου, τις αφηγείται αφαιρετικά. Προκύπτει μία εικόνα- δηλαδή, η μνήμη τού καλλιτέχνη εστιάζεται σε μία έντονη εντύπωση που έχει εγείρει μία προσωπική γνώμη, μία φυσιο-γνωμία. Οι δημιουργίες του ζουν, επικοινωνούν και κινούνται στα άκρα μίας αναγνωρίσιμης πραγματικότητας, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τα συμβατικά όρια.
Στην έκθεση στην Ελληνογερμανική Αγωγή, παρουσιάζονται δύο ομάδες έργων του Γιώργου Λάππα – έργα της εποχής των σπουδών του στη Σχολή Καλών Τεχνών και της τελευταίας δεκαετίας της ζωής του. Η πρώτη κατηγορία (1979-1981) απαρτίζεται από έργα μικρών διαστάσεων, μπρούντζινα. Τα γλυπτά αυτά εστιάζονται στη «φυσιογνωμία» κοντινών του ανθρώπων, φίλων ή μοντέλων της Σχολής· δηλαδή, το καθημερινό του περιβάλλον, το πεδίο της καθημερινής του παρατήρησης. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι δύο μάσκες- αποτυπώματα,  όπως επίσης και τα δύο γυμνά,  σπουδές στο μάθημα του «γυμνού νυκτός».  Πρόκειται για παλαιότερες  δημιουργίες, μάσκες οι οποίες κρύβουν ή ακινητοποιούν την ανθρώπινη έκφραση, όπως περίπου τα προσωπεία του αρχαίου θεάτρου ή τα εκμαγεία.  Αντιθέτως, τα δύο «γυμνά νυκτός» επιδιώκουν να αποκαλύψουν τα ανθρώπινα κρυπτά.
 Στα μεταγενέστερα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση (2010-2015), το μοντέλο είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, αυτοβιογραφικές, γλυπτικές απεικονίσεις – τα θέματά τους  συναντώνται στο σύνολο του έργου του- επί παραδείγματι, ο  ταξιδιώτης, ο ισορροπιστής.  Στα έργα αυτά, τα συνήθη άφθαρτα υλικά της γλυπτικής έχουν αντικατασταθεί από φθαρτά υλικά της σύγχρονης καθημερινότητας. Μέσα από αυτήν την τρωτή φύση της ύλης διακρίνεται η ανάγκη του ανθρώπου να ξεπεράσει τον εαυτό του, να υπερβεί τη φθαρτή του υπόσταση, ακόμη και ανατρέποντας τους κανόνες του ορθολογισμού. Το έντονο κόκκινο χρώμα αιχμαλωτίζει το βλέμμα, επιβάλλοντας στον θεατή μια αναγκαστική συμμετοχή στην ανθρώπινη περιπέτεια.
 
 Η Αφροδίτη Λίτη αναζητεί τη φυσιο-γνωσία. Στις γλυπτικές της εικόνες και εγκαταστάσεις ανατέμνει και αναπαράγει εικόνες από τη φύση, από τον περιβάλλοντα φυσικό κόσμο. Δέντρα, έντομα, φυτά, πουλιά, πεταλούδες, ακόμη και πρόσωπα αποσπώνται από το φυσικό τους περιβάλλον, ώστε να αποδώσουν στην φύση ένα ενδότερο, σχεδόν μεταφυσικό νόημα. Πρόκειται για μια σύνθεση, ένα «κολλάζ» από παρατηρήσεις, όπου η καλλιτέχνις συντάσσει έναν ονειρικό κόσμο. Εντάσσει τις μορφές αυτές σε μια αφήγηση προσωπική, με βιωματικές απηχήσεις.
Στην έκθεση αυτή βρίσκονται επτά έργα, τα περισσότερα απεικονίσεις του φυσικού περιβάλλοντος. Υπάρχει, όμως, και η ολόσωμη φιγούρα μίας νέας κοπέλας, η οποία παραπέμπει στο ξεκίνημα της ενεργού ζωής, στην αφετηρία της συνειδητής δημιουργίας, στη νεότητα, στην άνοιξη, στην αφθαρσία. Ένα εντυπωσιακό δαχτυλίδι επισφραγίζει το δώρο της ζωής, με τις προσδοκίες και τα οράματά της, μια θαυμαστή περιπέτεια χωρίς ορατή λήξη. Στο ίδιο περίπου πνεύμα, «το κουτί του θησαυρού», ανοιχτό, απελευθερώνει ανθρώπινες φιγούρες, από το σκότος του εγκλωβισμού στο φως του βίου. Οι στριμωγμένες ανθρώπινες υπάρξεις βγαίνοντας θα αποκτήσουν ατομικότητα και προσωπικό βίο.
 Η Αφροδίτη Λίτη χρησιμοποιεί μέταλλα, χυτό αλουμίνιο, χαλκό, σίδερο, ψηφίδες. Τα υλικά αυτά συντελούν στη διαμόρφωση μίας ισχυρής φύσης, η οποία γεννά, στεγάζει και εκτρέφει ένα πλήθος από όντα- σε τελευταία ανάλυση τον ανθρώπινο χώρο, χωρίς παρεμβάσεις εξωγενείς, χωρίς «εξημέρωση», αλλά σε μια ατμόσφαιρα με εγγενείς αδιατάρακτες ισορροπίες. Με τη δική της εικαστική οπτική η Αφροδίτη Λίτη επιχειρεί να ανακαλύψει και να αποκαλύψει την πραγματική περιβάλλουσα φύση. Στην προσπάθεια αυτή, ενσωματώνει ποίηση και λυρισμό ως αειθαλή ερμηνευτικά στοιχεία.
 Στους δύο αυτούς καλλιτέχνες, το κλειδί για τη δημιουργία βρίσκεται στην παρατήρηση και την κατανόηση του περιβάλλοντος.  Ανθρωπο-γνωσία και Φυσιο-γνωσία συναντώνται στην αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει το μυστήριο, να υπερβεί το πεπερασμένο των αισθήσεων. “Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί”. Η Τέχνη έχει τη δύναμη να την φωτίσει”.
 

Αφροδίτη Λίτη: Λουλούδι με ζευγάρι εντόμων, μέταλλο, ηλεκτρικές λυχνίες, 180x180x170, 1999

Η έκθεση διοργανώνεται από την Ελληνογερμανική Αγωγή σε συνεργασία με την γκαλερί Citronne και τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα 6 Μαΐου στις 20.00 στο κεντρικό κτήριο της Ελληνογερμανικής Αγωγής στην Παλλήνη. Θα παρουσιαστούν έργα των δύο καλλιτεχνών, ένας διάλογος Ανθρωπο–γνωσίας (Λάππας) και Φυσιο–γνωσίας (Λίτη). Οι δύο γλύπτες συγκλίνουν ως προς την αφετηρία, καθώς και οι δύο ορμώνται από τη φύση, αλλά αποκλίνουν ως προς την έκφραση: ο Λάππας επικεντρώνεται στον άνθρωπο, η Λίτη στα έμβια όντα του περιβάλλοντος.

Αφροδίτη Λίτη

«Η συνύπαρξη του Γιώργη και εμού μέσω του γλυπτικού μας έργου σε έναν σχολικό χώρο, μου προξενεί μία ιδιαίτερη συγκινησιακή φόρτιση, διότι γυρίζοντας πίσω στον χρόνο επαναφέρω στη μνήμη μου ότι στον συγκεκριμένο χώρο εκφράστηκαν οι πρώτες μας ανησυχίες για την τέχνη και ξεκίνησε η διάπλαση της καλλιτεχνικής μας συνείδησης», αναφέρει η Αφροδίτη Λίτη στο εισαγωγικό της σημείωμα στον κατάλογο της έκθεσης. Και η Τατιάνα Σπινάρη–Πολλάλη σημειώνει: « Ανθρωπο-γνωσία και Φυσιο-γνωσία συναντώνται στην αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει το μυστήριο, να υπερβεί το πεπερασμένο των αισθήσεων. «Φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ».Η Τέχνη έχει τη δύναμη να την φωτίσει».

Info:
Ελληνογερμανική Αγωγή
«Γιώργος Λάππας – Αφροδίτη Λίτη: Παράλληλες οπτικές»
Εγκαίνια έκθεσης: Δευτέρα 6 Μαΐου 2019
Διάρκεια έκθεσης: Ως Πέμπτη 16 Μαΐου 2019