Διαδικτυακή Ημερίδα «UNESCO: Ανοιχτή Επιστήμη – Τεχνητή Νοημοσύνη. Νέοι Ορίζοντες, Οράματα και Όρια»

Τα δύο μεγάλα ζητήματα του αύριο: την Ανοιχτή Επιστήμη και την Τεχνητή Νοημοσύνη είχε στο κέντρο της η πρωτοποριακή Διαδικτυακή Ημερίδα «Ανοιχτή Επιστήμη-Τεχνητή Νοημοσύνη: Νέοι Ορίζοντες, Οράματα και Όρια» που συνδιοργάνωσαν, υπό την αιγίδα της UNESCO, το «Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» και το «Σωματείο ΕΛΠΙΔΑ-Σύλλογος Φίλων Παιδιών με καρκίνο», με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τον Παιδικό καρκίνο.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση στην ελληνική επιστημονική κοινότητα, και το ελληνικό κοινό, των δύο νέων Συστάσεων της UNESCO για την «Ανοιχτή Επιστήμη» και την «Τεχνητή Νοημοσύνη», που υιοθετήθηκαν τον Νοέμβριο του 2021.
Κορυφαίοι Έλληνες επιστήμονες, διεθνώς καταξιωμένοι, αποδέχτηκαν την πρόσκληση της Πρέσβεως Καλής Θελήσεως της UNESCO κυρίας Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη και με τη συμμετοχή τους έστειλαν ένα δυνατό μήνυμα πως αν η επιστήμη και οι σύγχρονες τεχνολογίες, που ξεπερνούν τον ανθρώπινο νου, αξιοποιηθούν σωστά, διαμοιραστούν δίκαια και οριοθετηθούν με γνώμονα την Ηθική και τον Άνθρωπο, τότε θα χρησιμεύσουν ως πολύτιμα «όπλα» απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας, ανάμεσα τους και στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Για αυτό άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά τόνισε η κυρία Βαρδινογιάννη «η παρουσίαση των Συστάσεων έγινε τη συμβολική Παγκόσμια Ημέρα για τον παιδικό καρκίνο. Για να σταλεί ένα δυνατό μήνυμα αισιοδοξίας πως ο παιδικός καρκίνος πρέπει και μπορεί να νικηθεί».

Την έναρξη της εκδήλωσης κήρυξε με χαιρετισμό της η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία συνεχάρη την κυρία Βαρδινογιάννη για την σπουδαία πρωτοβουλία, χαρακτηρίζοντάς την «πρωτοπόρο στην προσέγγιση των νέων προκλήσεων της εποχής μας», και τόνισε: «Σ’ αυτήν τη νέα, εν πολλοίς αχαρτογράφητη περίοδο που διανύουμε, ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά και επιστημολογικά διακυβεύματα είναι η διαχείριση της επιστημονικής γνώσης, η ελεύθερη πρόσβαση στις ανακαλύψεις της, ο δίκαιος και δημοκρατικός διαμοιρασμός της και κυρίως η διαφύλαξη και περαιτέρω ενίσχυση της ανθρωποκεντρικής της κατεύθυνσης. Καμιά τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη και καμιά δεν είναι απαλλαγμένη από απειλές. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντικός ο διάλογος κοινωνίας και επιστήμης στη χώρα μας, η ενημέρωση σχετικά με τις ευκαιρίες αλλά και τους κινδύνους που δημιουργεί η νέα τεχνολογία και συγκεκριμένα η τεχνητή νοημοσύνη. Το στοίχημα είναι να κατορθώσουμε να προσαρμόσουμε τους σύγχρονους μετασχηματισμούς στις ανθρώπινες αξίες και ανάγκες. Η Ανοιχτή Επιστήμη προάγει τη διαφάνεια και την διεπιστημονικότητα, καθιστά τα επιστημονικά ευρήματα πιο αποδοτικά και αξιόπιστα και συμβάλλει στην ανάπτυξη της καινοτομίας και την επίλυση κρίσιμων και παγκόσμιων προβλημάτων, όπως η καταπολέμηση του παιδικού καρκίνου, με την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην αναγεννητική ιατρική».

Η Πρόεδρος του ομώνυμου Ιδρύματος, και του Σωματείου «ΕΛΠΙΔΑ», κυρία Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη στην εισαγωγική της ομιλία τόνισε ότι τόσο η Ανοιχτή Επιστήμη, όσο και η Τεχνητή Επιστήμη μπορούν να καταστούν πολύτιμα «όπλα» απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας, όπως είναι ο καρκίνος, υπογραμμίζοντας ωστόσο την ανάγκη οριοθέτησης και σωστής χρήσης των νέων τεχνολογιών: «Δεν είναι τυχαία η επιλογή μας να παρουσιάσουμε τις συστάσεις της UNESCO για αυτά τα πρωτοπόρα ζητήματα, σήμερα, που γιορτάζεται η παγκόσμια ημέρα κατά του παιδικού καρκίνου. Μέσα από αυτή την εκδήλωση στρέφουμε το βλέμμα στο μέλλον, με την καρδιά και την σκέψη μας κοντά σε όλα τα παιδιά που πάσχουν από καρκίνο, για να στείλουμε ένα δυνατό μήνυμα αισιοδοξίας: ότι η Ανοικτή Επιστήμη και η τεχνητή νοημοσύνη γίνονται τα νέα όπλα στη μάχη των παιδιών μας για να κερδίσουν τη ζωή. Η Σύσταση της UNESCO για την Ανοικτή Επιστήμη σηματοδοτεί την έναρξη μιας εποχής ωριμότητας στην οποία εισέρχεται η ανθρωπότητα για την απελευθέρωση της επιστημονικής  γνώσης και την ισότιμη πρόσβαση σε αυτήν. Από την άλλη πλευρά, η ραγδαία εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης με τις θαυμαστές δυνατότητές της που ξεπερνούν κάθε φαντασία, ανοίγει νέους ορίζοντες σε όλους τους τομείς. Μια νέα πραγματικότητα, που δημιουργεί την αναγκαιότητα νέου νομοθετικού πλαισίου και νέας δεοντολογίας, ενώ ταυτόχρονα επιβάλλει την εκπαίδευση όλων μας στα νέα δεδομένα. Μόνον έτσι θα καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε μια επιστήμη με ανθρώπινο πρόσωπο και ηθικό πρόσημο. Στην υπηρεσία του ανθρώπου και του πλανήτη μας, και όχι το αντίθετο, που θα συμβάλει στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης και θα διαφυλάξει την ανθρωπότητα από μια ανεξέλεγκτη πορεία προς το μέλλον. Οι δύο συστάσεις της UNESCO που σήμερα σας παρουσιάζουμε είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα εποχή ασύλληπτης προόδου αλλά και άγνωστων κινδύνων. Η υλοποίηση των δύο συστάσεων από τα 193 κράτη μέλη του Οργανισμού θα κρίνει το μεγάλο στοίχημα της εποχής μας και των σύγχρονων κοινωνιών.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απέστειλε η Πρώτη Κυρία της Κυπριακής Δημοκρατίας κυρία Άντρη Αναστασιάδη, η οποία σημείωσε πως η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αλλάξουν το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης, αν αξιοποιηθούν σωστά.

Τη σημασία του να τεθεί στο επίκεντρο των τεχνολογικών εξελίξεων ο Άνθρωπος τόνισε στον χαιρετισμό της η σύζυγος του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κυρία Μαρέβα Γκραμπόφσκι- Μητσοτάκη: «Όλοι οι ενεργοί πολίτες, ειδικά, μάλιστα, όσοι δεν ασχολούνται επαγγελματικά με την τεχνολογία και την επιστήμη, νομίζω ότι οφείλουν να διεκδικούν εφόδια πλοήγησης στο αχαρτογράφητο τοπίο το οποίο ανοίγεται μπροστά μας. Και, συνειδητοποιώντας τις τρέχουσες απαιτήσεις, να αναζητούν τις λύσεις τους μέσα σε αυτό. Η χώρα μας έχει, ήδη, εισέλθει στην κούρσα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Με επενδύσεις σε καινοτόμους κλάδους. Με τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. Και, κυρίως, με το προαιώνιο χάρισμα των κατοίκων αυτού του τόπου: τη συναίρεση του ελληνικού ταλέντου με την παγκόσμια εξέλιξη. Σε αυτήν την κούρσα, όμως, σημασία δεν έχει μόνο η ταχύτητα. Αλλά κι η κατεύθυνση του κάθε δρομέα. Οι ιδέες που τον κινητοποιούν. Οι στόχοι που τον εμπνέουν. Γιατί δεν υπάρχει αληθινή πρόοδος αν αυτή δεν έχει στο επίκεντρό της τον άνθρωπο. Ούτε, συνεπώς, και τεχνητή νοημοσύνη αν αυτή δεν υπηρετεί τον δικό του, υγιή νου».

Βιντεοσκοπημένο χαιρετισμό απέστειλε η Γενική Διευθύντρια της UNESCO κυρία Audrey Azoulay, ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών κύριος Νίκος Δένδιας στον χαιρετισμό του μίλησε τόσο για την Ανοικτή Επιστήμη, όσο και την Τεχνητή Νοημοσύνη, ως απαντήσεις στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας.

Η Υπουργός Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στη σημασία υιοθέτησης των δύο Συστάσεων από την UNESCO προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις, ενώ ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κύριος Κυριάκος Πιερρακάκης στον χαιρετισμό του τόνισε πως «η τεχνολογία είναι το μέσο και όχι ο αυτοσκοπός» λέγοντας: «Σήμερα είναι η μέρα κατά του παιδικού καρκίνου και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία αυτή, τόσο στο «Ίδρυμα Μαριάννα Βαρδινογιάννη», όσο και στο Σύλλογο Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ».
Ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Καθηγητής Αντώνιος Ρεγκάκος συνεχάρη την κυρία Βαρδινογιάννη για τη σπουδαία πρωτοβουλία, τόνισε πως η Ακαδημία Αθηνών θα είναι αρωγός στις προσπάθειές της και αναφέρθηκε στην ανάγκη ύπαρξης ενός θεσμικού πλαισίου γύρω από τους κρίσιμους τομείς της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Ανοικτής Επιστήμης και Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια της UNESCO για τις Φυσικές Επιστήμες κυρία Shamila Nair Bedouelle παρουσίασε τη Σύσταση για την Ανοιχτή Επιστήμη που υιοθετήθηκε από την UNESCO τον Νοέμβριο του 2021 και αφορά στην ίση και δίκαιη πρόσβαση στην επιστημονικής γνώση, έτσι ώστε η επιστήμη να καταστεί το «κοινό μας όπλο» για την αντιμετώπιση όλων των μεγάλων προκλήσεων της εποχής μας.

Τα πορίσματα της Ημερίδας παρουσίασε κλείνοντας την εκδήλωση η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO Πρέσβυς Μαρία Διαμαντοπούλου: «Η σημερινή Ημερίδα ανέδειξε τον πλούτο των διαφορετικών προσεγγίσεων και στις δύο θεματικές που όπως αναφέρθηκε αποτελούν ακόμα, εν πολλοίς, «αχαρτογράφητο πεδίο» που όμως στο επίκεντρό τους έχουν και θα πρέπει να έχουν τον ίδιο τον Άνθρωπο. Ενημερωθήκαμε για τα πλεονεκτήματά τους και προβληματιστήκαμε για τους ενδεχόμενους κινδύνους τους. Ο κορυφαίος θεωρητικός φυσικός Stephen Hawking είχε πει πως «η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι “ό,τι καλύτερο ή ό,τι χειρότερο έχει συμβεί στην ανθρωπότητα” και ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε τι από τα δύο θα συμβεί. Όμως οι επιστήμονες είναι ταυτισμένοι με τη δημιουργία, την καινοτομία και την πρωτοπορία, ιδιότητες που εμπνέουν αισιοδοξία για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ας κρατήσουμε λοιπόν την αισιοδοξία μας για τη δύναμη της γνώσης που όπως λέει ο Elon Musk «μας επιτρέπει να ονειρευόμαστε ένα μέλλον εμπνευσμένο και ελκυστικό». Το βέβαιο είναι ότι η συζήτηση αυτή δεν εξαντλήθηκε σήμερα. Ο διάλογος θα συνεχιστεί, ελπίζουμε πολύ σύντομα, με τη διοργάνωσης μίας ημερίδας, με φυσική παρουσία, με συμμετοχή της UNESCO και όλων των αρμόδιων φορέων και το πιο σημαντικό από όλα, της νεολαίας μας, στην πατρίδα μας , την Ελλάδα».
Την εκδήλωση συντόνισε ο εκδότης της Realnews κύριος Νίκος Χατζηνικολάου.