Όσα τόνισε ο Χρύσανθος Πανάς στο 2ο Μεσαιωνικό Φεστιβάλ Χίου!

“Προσπάθησα να φτιάξω το νησί μου στην Αττική, για να μπορώ να ανακαλώ ανά πάσα στιγμή την αισθητική προέλευση της πατρίδας μας, το Αιγαίο…”- Χρύσανθος Πανάς

Χίος, το νησί του Ομήρου, της Ναυτιλίας, της Μαστίχας, του μυροβόλου Κάμπου, με τις κρυμμένες ομορφιές και τα μεσαιωνικά χωριά του. Τόπος ευλογημένος, αγέρωχος, ανέπαφος στον χρόνο. Με αίσθημα σεβασμού και θαυμασμού για τον Πολιτισμό του νησιού, την ιστορία, τις παραδόσεις του και  ατενίζοντας το μέλλον και τις προοπτικές του η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με τα «Πολιτιστικά Δρώμενα Χίου και το 2ο Μεσαιωνικό Φεστιβάλ», ταξιδεύει τους θεατές του και ενώνει αξίες, έργα, ιστορία και καινοτόμες ιδέες  μέσα από πολιτιστικά και αθλητικά δρώμενα, που παρουσιάζονται από διεθνείς προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών. Ακολουθούν όσα τόνισε ο Χρύσανθος Πανάς στο 2ο Μεσαιωνικό Φεστιβάλ Χίου, ο οποίος, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, “Προσπάθησα να φτιάξω το νησί μου στην Αττική, για να μπορώ να ανακαλώ ανά πάσα στιγμή την αισθητική προέλευση της πατρίδας μας, το Αιγαίο…”

Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,

Η συμμετοχή μου στο 2ο Μεσαιωνικό φεστιβάλ Χίου μου δίνει μεγάλη χαρά και με τιμά. Ευχαριστώ θερμά την περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, την αγαπημένη μου φίλη Νινέττα Βαφειά και όλους όσοι συμβάλλουν στην διεξαγωγή αυτού του υπέροχου θεσμού, που με σεβασμό και αισιοδοξία ατενίζει το μέλλον και τις προοπτικές των νησιών μας, με γνώμονα όμως πάντα τις αξίες, την ιστορία και τις παραδόσεις μας.

Είναι σπουδαία μας τύχη -ευλογία, πράγματι- να ζούμε σε αυτή τη χώρα, να ζούμε στην καθημερινότητά μας τα ελληνικά νησιά. Τα ελληνικά νησιά δεν είναι ένας τόπος διακοπών. Είναι μία νοοτροπία που διαποτίζει και εμπλουτίζει την ελληνική ταυτότητα, που διαφεντεύει τον χαρακτήρα μας, και στέλνει την ελληνική σημαία στα πέρατα του κόσμου. Το ξέρετε όλοι, νομίζω, πως και η δική μου ζωή γυρίζει γύρω από ένα νησί. Εγώ προσπάθησα να φτιάξω το νησί μου στην Αττική, για να μπορώ να ανακαλώ ανά πάσα στιγμή την αισθητική προέλευση της πατρίδας μας, το Αιγαίο.

Τα ελληνικά νησιά δεν είναι ένας τόπος διακοπών. Είναι μία νοοτροπία που διαποτίζει και εμπλουτίζει την ελληνική ταυτότητα, που διαφεντεύει τον χαρακτήρα μας, και στέλνει την ελληνική σημαία στα πέρατα του κόσμου.

Η ιστορία των νησιών του Αιγαίου ταυτίζεται με την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Το θάρρος, η αυτάρκεια, η υπερηφάνεια όσων διαλέγουν να ζήσουν σε ένα κομμάτι γης στη μέση της θάλασσας είναι τα ίδια σήμερα, όπως και πέντε χιλιάδες χρόνια πριν. Είναι το πνεύμα του ανθρώπου που όχι μόνο μαγεύεται από την ομορφιά της θάλασσας, αλλά βάζει στόχο της ζωής του να την διασχίσει.

Κάθε επισκέπτης, κάθε ερευνητής, κάθε απλός παρατηρητής εντοπίζει στα νησιά μας την καταγωγή του ελληνικού πολιτισμού και την ακυμάτιστη συνέχειά του. Η φύση του Αιγαίου δηλώνει ακάματα την αφαίρεση και το μέτρο -βασικά στοιχεία της φιλοσοφικής σκέψης που όρισε την ομορφιά και την συνειδητή ευζωία.

Όπως όλοι μας εδώ, επιστρέφω κάθε φορά στα νησιά μας, ως υπήκοος της ομορφιάς τους και ως φύλακας της ιστορικής και αισθητικής τους ακεραιότητας. Όχι μόνο εκ του ρόλου μου ως μέλους της επιτροπής άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO, αλλά ως υπόχρεος, ως κάθε άνθρωπος που τους οφείλει την πνευματική καθαρότητα που εμπνέουν.

Είναι αλήθεια πως στα νησιά μας περιβαλλόμαστε από φυσική ομορφιά και εντυπωσιακά μνημεία. Συγχρόνως, όμως, περιβαλλόμαστε από τους ίδιους τους ανθρώπους, τις συνήθειας τους και τα έθιμα που συνθέτουν τη νησιωτική ταυτότητα. Αυτή η άυλη πολιτιστική περιουσία δεν αποτιμάται, δεν εμπορευματοποιείται και δεν ανταλλάσσεται σε καμία αγορά, τουριστική ή άλλη. Οι παραδοσιακές τέχνες και οι τεχνικές, οι τοπικές δεξιότητες και γλωσσικοί κώδικες, ο λόγιος και ο λαϊκός πολιτισμός που συνυφαίνονται στα διαφορετικά τοπικά προϊόντα και τα χρώματα κάθε ξεχωριστού νησιού είναι όλα όσα αγαπώ σε αυτή τη χώρα που αναδύεται πάντοτε από τα βάθη της ιστορίας και της θάλασσάς της. Αυτά στάθηκαν το αρχικό έναυσμα για να ξεκινήσω την συγγραφή του βιβλίου Greek Islands.

Το λεύκωμα αυτό, το οποίο κυκλοφόρησε και εξαντλήθηκε από τις ιστορικές εκδόσεις Assouline, αγκαλιάστηκε από την UNESCO και έγινε παγκόσμιο best seller, διότι αποτελεί μία μελέτη αυτής ακριβώς της ιστορίας των νησιών του Αιγαίου, καθώς και της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Στο κείμενο μου αυτό, το ταξίδι στα πανέμορφα νησιά παραλληλίζεται με μια Οδύσσεια αυτογνωσίας που προκαλεί τον αναγνώστη όχι να χάσει τον προορισμό του, όπως ο Οδυσσέας, αλλά να τον μοιράσει στα τόσα μέρη όπου κατοικεί η ελληνική ψυχή.

Αναλύοντας πιο συγκεκριμένα το είδος των επισκεπτών των νησιών μας, παρατηρώ πως το ξένο αλλά και το ελληνικό κοινό διαφοροποιούνται όσον αφορά το κριτήριο των διακοπών του. Υπάρχει το κοινό που αναζητά απλώς τη διασκέδαση και τον ήλιο στα ελληνικά νησιά, αλλά υπάρχει και το κοινό που ενδιαφέρεται για την ποιότητα και την ιστορία των νησιών καθώς και το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών. Πιστεύω πως χρέος μας είναι να επενδύσουμε στο δεύτερο.

Δεν κουράζομαι να επαναλαμβάνω ότι η διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ο σεβασμός της φυσιογνωμίας κάθε περιοχής είναι υπόθεση όλων μας. Θα πρέπει ωστόσο πρωτίστως οι Αρχές της χώρας να μη συμβιβάζονται όταν πρόκειται για τέτοια καίρια ζητήματα.

Δεν θα πρέπει να επιτρέπονται οι παραφωνίες. Η ομοιομορφία δημιουργεί ομορφιά. Και αυτό το διδάσκει πρώτα η ίδια η φύση. Τα δάση για παράδειγμα αποτελούνται κατά κανόνα από ομοιογενή δέντρα. Ευελπιστώ όλοι οι θεσμοί να προστατεύουν όπως πρέπει την παράδοσή μας. Μόνο όταν έχει τον δικό του χαρακτήρα ένας προορισμός μπορεί να κεντρίζει διαχρονικά το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Τα νησιά μας δεν χρειάζεται να μοιάζουν με κάτι άλλο για να προσελκύουν τουρισμό.
Βασιζόμενοι στο λαμπρό μας παρελθόν, με σεβασμό, γνώση και κατάλληλες μελέτες, χρειαζόμαστε υποδομές όχι μόνο στα νησιά αλλά σε όλη τη χώρα. Χρειάζεται όμως κυρίως σχεδιασμός ανάλογα με τις ανάγκες και τη φυσιογνωμία της κάθε περιοχής για να αποφεύγεται η άναρχη τουριστική ανάπτυξη.

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να μοιάζει με Dubai. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μιμηθούμε όσους αποζητούν να προσαρμόσουν το ελληνικό πρότυπο.

Η ανεξέλεγκτη χρήση γης και η ανεξέλεγκτη δόμηση αποτελούν τεράστιο πρόβλημα. Ξεκινώντας από την τοπική αυτοδιοίκηση, η πολιτεία οφείλει να προστατεύει τη ξεχωριστή φυσιογνωμία κάθε τόπου στην πατρίδα μας. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να μοιάζει με Dubai. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μιμηθούμε όσους αποζητούν να προσαρμόσουν το ελληνικό πρότυπο. Η χώρα μας μπορεί να προσελκύσει καλύτερο κοινό μόνο κρατώντας τη φυσιογνωμία της, τις γεύσεις της και αναβαθμίζοντας τις υποδομές της. Οι δρόμοι, οι μαρίνες, τα μέσα συγκοινωνίας, οι εσωτερικές πτήσεις, πρέπει να είναι όλα άψογα. Ως επιχειρηματίας με εμπειρία 35 ετών, σας διαβεβαιώ πως η χώρα μας έχει όλες τις δυνατότητες να πάρει την θέση που πραγματικά της αξίζει στον μελλοντικό παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.

Βρισκόμαστε σε μια τρανή απόδειξη όλων αυτών που αναφέρω. Η Χίος αποτελεί ένα σπουδαίο παράδειγμα αξιοποίησης όλων των χαρισμάτων της νησιωτικής ζωής. Από το εμπόριο μέχρι τις τέχνες, και από την ναυτική της δραστηριότητα μέχρι τα Ομηρικά έπη που γεννήθηκαν εδώ, η Χίος δεν παύει να μας εντυπωσιάζει. Προσωπικώς, όποτε και αν επισκεφθώ το νησί, απολαμβάνω μια ξεχωριστή εμπειρία, η οποία, όμως, δεν προδίδει ποτέ τις βασικές της αναφορές. Τα αρχοντικά της πόλης, τα ναυτικά μουσεία, οι ανεπανάληπτες συλλογές και η ευλογημένη από την φύση ύπαρξη της μαστίχας, με μαγεύουν πάντα. Και είναι αυτά τα μοναδικά ελληνικά προϊόντα, όπως η μαστίχα του υπέροχου νησιού σας, το ελαιόλαδο, η σταφίδα, τα εξαιρετικά τυριά μας αλλά και το κρασί μας, τα οποία απαιτούν διαρκή, μεθοδική και παγκόσμια προβολή και προώθηση. Αξίζουν να φτάσουν στις ακτές κάθε θάλασσας, όπως η εντυπωσιακή, ιστορική χιώτικη ναυτοσύνη, η οποία με γεμίζει περηφάνεια και συγκίνηση.

Ας κρατήσουμε, λοιπόν, τη Χίο ως κέλευσμα υπέρ όσων χρειάζεται να θυμόμαστε διαρκώς: τα νησιά μας συμπυκνώνουν την ελληνική εμπειρία. Αναδεικνύουν την φυσική ομορφιά του τόπου μας, και τους ανθρώπους που γαλουχούνται από αυτήν την ομορφιά. Στον πολιτισμό αυτής της φύσης και αυτών των ανθρώπων συντονίζεται κάθε πυξίδα μας. Και είναι για αυτόν ακριβώς τον λόγο, που με βεβαιότητα σας λέω ότι από τα νησιά μας, και από τη Χίο ειδικώς, μπορεί να ξεκινήσει κάθε ταξίδι.

Σας ευχαριστώ πολύ, και καλές μας θάλασσες!