ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ

Τι είναι η Ενσυναίσθηση & πως μπορεί ο γονιός να εμπνεύσει τα παιδιά του…

Από την Τζίνα Θανοπούλου

Σαν γονείς, όσο και αν αγαπάμε τα παιδιά μας, πολλές φορές μένουμε πολλές φορές στην επιφανειακή αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, χωρίς να προσπαθούμε να μπούμε, αληθινά, στη θέση τους.
«Φωνάζει, κλαίει, πάλι το παιδί; Τι συμβαίνει; Τι θέλει; Γιατί συμπεριφέρεται έτσι; Τι έπαθε;…» Προσπαθούμε να τα υποστηρίζουμε, χωρίς να τα «ακούσουμε» πραγματικά ή να προσπαθούμε ουσιαστικά να μπούμε στη θέση τους!
Για το λόγο αυτό, η καλλιέργεια της Ενσυναίσθησης στους γονείς είναι το κλειδί, αν θέλουμε να τα υποστηρίξουμε, να τα τονώσουμε και να τα εμπνεύσουμε ότι είμαστε αληθινά δίπλα τους, πρακτικά, συναισθηματικά και ηθικά…

15938fd64d368f83cb1e2c10321e7ad1
Τι είναι η Ενσυναίσθηση;
Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να στεκόμαστε, ηθικά, συναισθηματικά και πρακτικά, δίπλα στο παιδί, να συναισθανόμαστε με αυτό, αλλά όχι για αυτό. Να προσπαθούμε να καταλάβουμε, πραγματικά, τι βιώνει, τι αισθάνεται και να συναισθανόμαστε πραγματικά τον πόνο ή την χαρά του.
Αυτό σημαίνει η ίδια η λέξη: Συν-αισθάνομαι: προσπαθώ να σε καταλάβω, να μπω στη θέση του, να μοιραστώ τα ίδια συναισθήματα σου μαζί σου, αλλά όχι για σένα! Είναι ένα χαρακτηριστικό που μας βοηθά να συνδεθούμε με το παιδί, συναισθηματικά, πρακτικά και ηθικά !
Όταν δείχνουμε ενσυναίσθηση προς το παιδί, σημαίνει ότι το κατανοούμε, συμπάσχουμε μαζί του, του δείχνουμε του αγάπη και αποδοχή, του δίνουμε αγάπη χωρίς όρους, αλλά με όρια.

ce54de953bfb16721d3e442eb936cbec
Είναι σημαντική η ενσυναίσθηση στους γονείς ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά τους για να:
1. Για να καταλάβουν οι γονείς τι πραγματικά χρειάζεται το παιδί τους.
Με την «ενσυναίσθηση» εννοούμε ότι συμπάσχουμε με το παιδί, ακόμα και σε πράγματα που, ως μεγάλοι, θεωρούμε ασήμαντα. Αν για παράδειγμα, δεν μπορεί να κοιμηθεί μόνο του ένα βράδυ, μπορεί να σκεφτούμε ότι είναι πείσμα του, ενώ στην πραγματικότητα εκείνο μπορεί να φοβάται αληθινά το σκοτάδι.
Αλλά αυτό δεν είναι αληθινά ενσυναίσθηση.
Η σωστή λύση στη συγκεκριμένη περίπτωση, θα έπρεπε να είναι να το ρωτήσουμε γιατί αισθάνεται έτσι, να συζητήσουμε το πρόβλημά του, και να του δείξουμε ότι καταλαβαίνουμε τους φόβους του γιατί ήμασταν και εμείς κάποτε παιδιά και φοβόμασταν.
2. Για να δείχνουν οι γονείς στα παιδιά τους με το δικό τους παράδειγμα πράξης & ζωής, πώς είναι να συμπαραστέκεσαι στους άλλους, ειλικρινά.
Οι γονείς λειτουργούν σαν «Καθρέφτες» των παιδιών τους σε πρακτικό και συναισθηματικό επίπεδο. Τα παιδιά κάνουν ό,τι κάνουν οι γονείς, όχι μόνο ότι λένε, και αυτός είναι κανόνας.
Για να μάθουν τα παιδιά στη πράξη, να είναι δίπλα στους άλλους με ειλικρινές ενδιαφέρον, είναι σημαντικό οι γονείς τους να τους δώσουν το σωστό παράδειγμα πράξης και παράδειγμα ζωής. Να τους περάσουν το μήνυμα ότι η ευτυχία των άλλων είναι το ίδιο σημαντική με τη δική σου .
Στο χέρι μας είναι σαν γονείς να δείξουμε στα παιδιά ότι ο κόσμος δεν περιστρέφεται μόνο γύρω από εκείνα, αλλά και ότι οι ανάγκες των άλλων είναι εξίσου σημαντικές με τις δικές τους.
3. Για να μπορούν οι γονείς να «εμπνεύσουν» τα παιδιά τους να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.
Αν τα παιδιά «φαίνεται» ότι δεν τα ενδιαφέρει τι αισθάνονται οι άλλοι ή αν θα τους πληγώσουν, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν συναισθήματα ή ότι είναι “αδιάφορα”, “σκληρά” και “άκαρδα”, όπως μερικές φορές τα χαρακτηρίζουμε.
Σημαίνει ότι κάποια συναισθήματα, παροδικά, υπερισχύουν μέσα τους, μπλοκάρονται και έτσι δεν μπορούν να εκφράσουν τα θετικά & να δείξουν Ενσυναίσθηση !
Mπορεί παραδείγματος χάρη, κάποιες φορές να μας «βαραίνουν» τα αρνητικά συναισθήματα, όπως : ο φόβος, ο θυμός, η ντροπή, η ζήλια, συναισθήματα που τα παιδιά δεν μπορούν εύκολα να τα καταλάβουν, να τα διαχειριστούν ή που προσπαθούν να τ’ αποφύγουν.
Γι’ αυτό, είναι σημαντικό κάθε φορά που το παιδί νιώθει κάποιο από αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα, εμείς σαν γονείς να σταθούμε δίπλα του, να παρατηρήσουμε τις αντιδράσεις του, να του κάνουμε συζήτηση, ώστε να μπορέσουμε, μαζί του, να κατανοήσουμε τα διάφορα συναισθήματα που βιώνει και να του εξηγήσουμε γιατί μπορεί να αισθάνεται έτσι. Αν παρά τις προσπάθειές μας, είναι ακόμα θυμωμένο, ή πληγωμένο, καλό θα είναι να το αφήσουμε πρώτα να ηρεμήσει και μετά να το βοηθήσουμε να ανοιχτεί και να συζητήσει τα συναισθήματα του.
Η διαχείριση των συναισθημάτων δεν είναι εύκολη, ούτε για τους μεγάλους και είναι ακόμα πιο δύσκολη για τα παιδιά, αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για το κτίσιμο της υγιούς Αυτογνωσίας & Αυτοπεποίθησης των παιδιών.
4. Για να μπορέσουν οι γονείς να διδάξουν στα παιδιά το να το δέχονται το «τώρα ..όπως είναι».
Η ενσυναίσθηση δεν σχετίζεται μόνο με την αναγνώριση των συναισθημάτων, αλλά και με το διδάξουμε στα παιδιά να αποδεχόνται τους άλλους, όπως είναι, τη δεδομένη στιγμη ακόμα κι αν δεν μας αρέσει ή δεν συμφωνούμε ! Φυσικά, τα παιδιά, όσο ακόμα είναι μικρά, δεν έχουν τη κατάλληλη συναισθηματική ωριμότητα, ωστόσο έχουν τη δική τους προσωπικότητα και ταπεραμέντο την οποία θα πρέπει να σεβαστούμε.
Είναι σημαντικό να ακούμε όσα έχουν να μας πουν και, ακόμα και αν κάτι μας φαίνεται υπερβολικό, χωρίς αμέσως να τα κριτικάρουμε ! Μπορεί κά τι μείς να το θεωρούμε ασήμαντο, αλλά για το παιδί να είναι σημαντικό!
Γι’ αυτό, εμείς σαν γονείς δεν πρέπει να υποτιμάμε τα λόγια του, τις σκέψεις ή τις ιδέες του, αλλά να του δείχνουμε κάθε στιγμή ότι θα είμαστε δίπλα του, με κατανοήση, υπομονή και αγάπη !

efd8b4bbe5bc990e6581c7ee040b86c2
Πρακτικά Tips για να τονώσουν οι γονείς την Ενσυναίσθηση του παιδιού τους :
– Δείξτε τους με λόγια και πράξεις ότι τα καταλαβαίνετε : Π.χ.«Μήπως ντρέπεσαι να πας στο πάρτι με παιδάκια που δεν γνωρίζεις ? Και εγώ στη ηλικία σου ντρεπόμουν στην αρχή, αλλά μετά συνήθισα και έπαιξα και έκανα φίλους και ήμουν πολύ καλά……..».
– Εξηγήστε τους & Μιλήστε του με παραδείγματα για τα συναισθήματα των άλλων: Π.χ.«Η αδελφή σου πόνεσε όταν την τσίμπησες, έσπρωξες κτλ…. Καλό θα είναι να της ζητήσεις συγγνώμη και να της πεις ότι δεν ήθελες να την πονέσεις ή να την στενοχωρήσεις.»
– Κάντε του επεξηγηματικές ερωτήσεις: «Πώς νιώθεις γι’αυτό;»
Αυτή είναι καλή ερώτηση όταν το παιδί είναι αναστατωμένο ή νιώθει ότι έχει αδικηθεί. Βοηθήστε το να γίνει όσο πιο συγκεκριμένο γίνεται: Η ικανότητα να ονοματίζει συγκεκριμένα συναισθήματα και να τα εκφράζει είναι σημαντική.
– Παίξτε το «Παιχνίδι των Συναισθημάτων» για να μάθει το παιδί να ξεχωρίζει τα συναισθήματα:
Παίξτε με το παιδί σας «Mάντεψε τι νιώθω». Το παιχνίδι : «Ποιο συναίσθημα είναι αυτό;»
Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να μάθει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του. Ξεκινήστε παίρνοντας μια έκφραση που να σχετίζεται με κάποιο συναίσθημα (π.χ. χαράς, λύπης, έκπληξης κτλ), με «μίμηση» & χρήση «Θεατρικού παιχνιδιού». Ζητήστε από το παιδί να σας πει, ποιό συναίσθημα του θυμίζει η συγκεκριμένη έκφραση σας & μετά πείτε του να προσπαθήσει να την μιμηθεί.
Η διαδικασία αυτή θα βοηθήσει το παιδί να αρχίσει να ξεχωρίζει τα συναισθήματα του, έτσι ώστε να μπορεί να περιγράφει καλύτερα το πώς νιώθει, αλλά και να κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων.
– Διαβάστε μαζί βιβλία για τα συναισθήματα:
Βοηθήστε το παιδί να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του, διαβάζοντας σχετικά παιδικά βιβλία που θ’ αναπτύξουν τη συναισθηματική του νοημοσύνη και έτσι θα το βοηθήσετε να κτίσει τη Συναισθηματική του Νοημοσύνη, το EQ του.
– Συζητήστε με το παιδί : Πώς πιστεύεις ότι ένιωσε ο τάδε ήρωας ; Γιατί νομίζεις πήρε αυτές τις αποφάσεις;
Διαβάζοντας παραμύθια στα παιδιά οι γονείς μπορούν να αυξήσουν την ενσυναίσθηση των παιδιών. Όταν, λοιπόν, διαβάζετε μία ιστορία στο παιδί, ή συζητάτε για μία ταινία ή ένα βιβλίο, μην μιλάτε μόνο γι’αυτά που έγιναν, συζητήστε γιατί έγιναν. Μοιραστείτε μαζί τους δικές σας ιστορίες για όταν είχατε και εσείς και πως νιώσατε και ρωτήστε το, αν και αυτό έχει αισθανθεί ποτέ με τον ίδιο τρόπο.
– Ρωτήστε τα παιδιά: « Αν είχες υπερδυνάμεις, πώς θα τις χρησιμοποιούσες για να βοηθήσεις τους άλλους;»
Η ικανότητά μας να νοιαζόμαστε και να κατανοούμε τους άλλους έχει νόημα μόνο όταν δρούμε ανάλογα. Όταν το παιδί μιλά για έναν φίλο ή συμμαθητή του που αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα ρωτήστε αν θα μπορούσε να κάνει κάτι για να τον βοηθήσει να νιώσει καλύτερα.
– Φέρτε του παραδείγματα απο τη δική σας ζωή:
Για παράδειγμα: «Και εγώ όταν ήμουν μικρός/μικρή φοβόμουν τα ύψη, αλλά ο μπαμπάς μου με βοήθησε με συζήτηση ή να με ανεβάσει μαζί του ψηλά και δεν έπαθα τίποτα…. Έτσι θα σε βοηθήσω και εγώ….!!»

4897470591a8e829509c26fd40a3037f

–  Βάλτε το παιδί να αναρωτηθεί: Πώς θα ένιωθε η μαμά , ο μπαμπάς ή ο αδερφός/η αδερφή σου, ο φίλος σου σε αυτήν την περίπτωση;
Oι ψυχολόγοι πιστεύουμε ότι αντί να εμπνεύσουμε το παιδί να αναλογιστεί πώς θα ένιωθε για μία κατάσταση αν ήταν στην θέση του άλλου, ή να του πούμε :«πώς θα ένιωθες εσύ αν στο έκανε αυτό;», είναι προτιμότερο να ρωτάμε το παιδί «πώς πιστεύεις ότι νιώθει ο άλλος με αυτό που έκανες;».
Με τον τρόπο αυτό το παιδί, αντί να νοιάζεται μόνο για τα δικά του αισθήματα, μαθαίνει να νοιάζεται και για τα αισθήματα των άλλων.
– Χρησιμοποιήστε το «Εγώ Μήνυμα», αντί του «Εσύ…»:
Αντί να πείτε….«Είσαι ψεύτης»….που αποτελεί κατηγορία και προσβολή για το παιδί, μπορείτε να του πείτε: «Εγώ αισθάνομαι άσχημα όταν δεν μου λες την αληθεια, ή όταν μου μιλάς άσχημα» ή «Με στενοχωρείς και δεν θέλω να το ξανακάνεις» ή «Καταλαβαίνω γιατί φοβάσαι…. Κι εγώ στην ηλικία σου είχα τον ίδιο φόβο!». Με την χρήση του «Εγώ Μηνύματος», έρχεστε πιο κοντά του και κερδίζετε περισσότερο την προσοχή και το σεβασμό του.
– Να μάθετε το παιδί να ζητά «Συγνώμη» με το δικό σας παράδειγμα ζωή & πράξης και με εξήγηση:
Τα παιδιά πολλές φορές βλέπουν τη «συγγνώμη» σαν ένα μέσο για να γλυτώσουν τις δυσάρεστες συνέπειες, χωρίς να καταλαβαίνουν τι ακριβώς σημαίνει. Γι’ αυτό, εξηγήστε του κάθε φορά που κάνει κάποιο λάθος, τον λόγο για τον οποίο θα πρέπει να ζητήσει συγνώμη και ρωτήστε το αν καταλαβαίνει το γιατί.

Τζίνα Γ. Θανοπούλου: EDM,MA,HARVARD UNIVERSITY
Συμβουλευτική Ψυχολόγος Παιδίων, Εφήβων, Οικογένειας, Ενηλίκων, Zευγαρίων, Γυναικεία Ψυχολογία, Εικόνα Σώματος
Yπεύθυνη Ψυχολογικού τμήματος: Life Clinic Group
Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 6945541188

ginagcounseling.com

error: Content is protected !!