Συνέβη στη Ρώμη: Λαμπρά εγκαίνια με αφορμή τον εορτασμό δύο σημαντικών επετείων, στο Βατικανό!

Η Πρεσβεία της Ελλάδος στην Αγία Έδρα -Βατικανό- σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου διοργανώνουν την έκθεση «Κοινωνία Προσώπων – Η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής. Από τη μεταβυζαντινή τέχνη στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική» στο Βατικανό στη Ρώμη. Η κοινή πρωτοβουλία αποσκοπεί στον εορτασμό δύο επετείων: 40 χρόνων από την ανταλλαγή Πρέσβεων μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Αγίας Έδρας (1980) και, βεβαίως, 200 χρόνων από τον Αγώνα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας (1821).

Μετά τα λαμπρά εγκαίνια που έγιναν από τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών κ. Νίκο Δένδια, η προσέλευση στην έκθεση είναι εντυπωσιακή. Πρέσβεις όλων των χωρών που κατοικούν στη Ρώμη, δημοσιογράφοι από έγκριτες εφημερίδες και πλήθος φιλότεχνου κοινού στέκονται με θαυμασμό μπροστά σε 66 υπέροχα έργα τέχνης που προέρχονται από συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης, από Μουσεία και Ιδρύματα καθώς και από ιδιωτικές συλλογές.

Επικεφαλής και συντονιστής της διοργάνωσης είναι ο Έλληνας πρέσβης στο Βατικανό κ. Πάνος Καλογερόπουλος, στον οποίο εκτός των άλλων οφείλεται και η αποκρυστάλλωση του θέματος της έκθεσης.

Η ιδέα να διοργανωθεί έκθεση ελληνικής τέχνης στο Βατικανό, ήταν της κας Ελένης Κωστοπούλου, υπαλλήλου του Υπουργείου Εξωτερικών που υπηρετεί στην πρεσβεία μας στη Ρώμη, η οποία είναι και ειδική συνεργάτης της έκθεσης. Επιμελήτρια της έκθεσης είναι η Όλγα Μεντζαφού, Επίτιμη Διευθύντρια Συλλογών και Μουσειολογικού Προγραμματισμού της Εθνικής Πινακοθήκης, με συνεργάτιδα την Μαρία Μιγάδη, ανεξάρτητη Ιστορικό Τέχνης και Εικαστική Σύμβουλο. Ο μουσειογραφικός σχεδιασμός έγινε από την ομότιμη καθηγήτρια αρχιτεκτονικής Σόνια Χαραλαμπίδου και την Ειρήνη Χαραλαμπίδου, αρχιτέκτονα.

Αντιπροσωπεύονται οι πιο σημαντικοί Έλληνες ζωγράφοι από τον Εμμανουήλ Τζάνες της μεταβυζαντινής τέχνης και τους Παναγιώτη Δοξαρά, Διονύσιο Τσόκο, Νικόλαο Κουτούζη, της επτανησιακής σχολής, εως τον Αριστείδη Οικονόμου και τον Νικόλαο Κουνελάκη των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων, έως περίπου τα μέσα του 19ου αιώνα.

Φθάνοντας προς το τέλος του αιώνα παρουσιάζονται οι κυριότεροι εκπρόσωποι της σχολής του Μονάχου όπως οι Ν. Γύζης, Ν. Λύτρας και Γ. Ιακωβίδης.

Η έκθεση ολοκληρώνεται με ζωγράφους του ελληνοκεντρικού μοντερνισμού όπως οι Γ. Μόραλης, Γ. Τσαρούχης και Ν. Νικολάου, της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας όπως οι Π. Τέτσης, Κ. Τσόκλης, Δ. Μυταράς και Γ. Ψυχοπαίδης και τους νεότερους τους Π. Σάμιο, Χ. Μποκόρο, Γ. Ρόρρη, Ε. Σακαγιάν και Π. Ξενάκη μεταξύ πολλών άλλων.

Σε συνάρτηση με το πνεύμα των δύο επετείων και τον ιδιαίτερο θρησκευτικό χαρακτήρα του Βατικανού, το θέμα της Έκθεσης είναι η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής στη νεοελληνική τέχνη, από την μεταβυζαντινή περίοδο στην σύγχρονη εποχή. Έμφαση δίνεται στη μετάβαση από την αυστηρότητα της θρησκευτικής θεώρησης της ανθρώπινης μορφής στην ελευθερία του πειραματισμού υπό το φως των εκάστοτε κρατούντων διεθνών καλλιτεχνικών ρευμάτων στην Ευρώπη με τα οποία έρχονταν πλέον σε επαφή οι εικαστικοί δημιουργοί στο ελεύθερο ελληνικό κράτος από την δεκαετία του 1830 και μετά.

Όπως αναφέρει στο κείμενο της η κυρία Όλγα Μεντζαφού “Μέσα από την προσωπογραφία, αισθητική διατύπωση και συγχρόνως κοινωνική και ιστορική μαρτυρία κάθε εποχής παρακολουθούμε την εξέλιξη της απεικόνισης της ανθρώπινης μορφής ως έκφραση κυρίως της αστική τάξης, αλλά και ως έκφραση της προσωπικής προσέγγισης από τον καλλιτέχνη που αναγνωρίζει την φυσική ιδιαιτερότητα του απεικονιζομένου, αλλά και αυτή που ο ίδιος θέλει να προβάλει. Μια «Κοινωνία Προσώπων» που ορίζει την ταυτότητα του προσώπου, που καλεί τον καλλιτέχνη να διερευνήσει το μυστήριο της παρουσίας του, που καλεί τον θεατή να συμμετάσχει και να κατανοήσει αυτό το μυστήριο. Παράλληλα ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις αισθητικές αρχές της βυζαντινής τέχνης που αναβίωσαν τη δεκαετία του 1920 και 1930 και μάλιστα με μια στροφή προς τις πηγές της, το φαγιούμ. Οι καλλιτέχνες της γενιάς αυτής, μέσα από την απεικόνιση του προσώπου, θα δώσουν το μέτρο με το οποίο μπορούν να αντλούν από την εθνική κληρονομιά χωρίς να αποστασιοποιούνται από τις αρχές του μοντερνισμού”.

Δωρητές της έκθεσης είναι η Τράπεζα της Ελλάδος, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός, το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, η ναυτιλιακή εταιρεία Angelakos (Hellas) S.A., το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ), το Κοινωφελές Ίδρυμα Μαρία Τσάκος, και το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη.

Φωτογραφίες: Studio Panoulis