Με αφορμή την είδηση του θανάτου του Oscar de la Renta, τον αποχαιρετώ με τον δικό μου τρόπο, αναδημοσιεύοντας την απολαυστική μας κουβέντα που μοιραστήκαμε τον Νοέμβριο του 2008, με αφορμή την συνέντευξη που του έκανα για την Vogue Hellas.
Αντίο Πρίγκιπα…
Από την Φαίη Μπέη
Η ιστορία του Δομινικανού που γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1932, και με όπλο τα όνειρα του προσπέρασε την πρώτη του αγάπη, τη ζωγραφική, για να γίνει ο “πρίγκιπας” -όπως τον αποκαλούν- της Υψηλής Ραπτικής, είναι λίγο πολύ γνωστή. Η πρώτη αναγνώριση της δουλειάς του ήρθε πολύ νωρίς, όταν μόλις 18 ετών ήταν staff designer στον Cristobal Balenciaga, στη Μαδρίτη, για να ακολουθήσει η συνεργασία του με τον Antonio Castillo, σαν βοηθός του στον Οίκο Lanvin.
Η Elizabeth Arden ανακάλυψε στο πρόσωπο του σχεδιαστή που θα εκτόξευε τον οίκο της στα ύψη, και τα υπόλοιπα είναι απλά ιστορία για τον αυτοδημιούργητο κύριο Oscar de la Renta…
“Ποια είναι η αγαπημένη σας Vogue”; με ρωτάει ο σχεδιαστής που αντικατοπτρίζει την έννοια της κομψής πολυτέλειας, καθώς ο βοηθός του του δίνει τη γραβάτα του για τις ανάγκες της φωτογράφισης, ενώ την ίδια στιγμή αρνείται ευγενικά την οποιαδήποτε κάλυψη της πούδρας στο αριστοκρατικό πρόσωπο του. Να μία ερώτηση από την απάντηση της οποίας μπορείς να καταλάβεις πολλά για τον άνθρωπο που συνομιλείς, σκέφτομαι με την επαγγελματική διαστροφή της στιγμής και αυθόρμητα αναφέρω τη γαλλική. “Ξέρετε, κάποτε ήμουν παντρεμένος με τη διευθύντρια της, τη Francoise de Langlade”. “Αν και ποτέ ο ένας δεν ανακατευόταν στη δουλειά του άλλου”, συμπληρώνει ο Χάρης Τσιμόγιαννης, και γρήγορα αντιλαμβάνομαι πως αυτή δεν θα είναι άλλη μία τυπική συνέντευξη που δίνει ανά τον κόσμο ο Δομινικανός σχεδιαστής για την προώθηση της ήδη τεράστιας αυτοκρατορίας του, αλλά μία χαλαρή κουβέντα λίγη ώρα πριν μαζί με τον Χάρη Τσιμόγιαννη δεχτούν τους 700 λαμπερούς καλεσμένους τους για το μεγαλύτερο φιλανθρωπικό γεγονός της χρονιάς. Θυμάμαι την προηγούμενη μας συνάντηση, έξι χρόνια πριν, που είχε έρθει με την Elle Mcpherson για την επίδειξη και το δείπνο που ακολούθησε στο Ecali Club , πάλι με σκοπό την ενίσχυση της φιλανθρωπικής δράσης του Συλλόγου “Ελπίδα”.
Oscar de la Renta: Έρχομαι στην Ελλάδα συχνά, και όχι πάντα για επαγγελματικούς λόγους. Μου πάει πολύ η χώρα σας, το κλίμα της, οι άνθρωποι και η ζεστασιά της.
Χάρης Τσιμόγιαννης: Πόσα χρόνια δουλεύουμε μαζί; Οκτώ;
Oscar: Ας μη μιλάμε για χρόνια, σε παρακαλώ, αλλά ναι, πέρασαν οκτώ χρόνια. Γνωριστήκαμε το ’99 στη Νέα Υόρκη αν θυμάμαι καλά, ήμουν ακόμη στον Pierre Balmain, και σχεδόν αμέσως ξεκίνησε η συνεργασία μας. Και χάρη σ’ αυτήν απέκτησα πολύ καλές φίλες στην Ελλάδα, που συναντάω πάντα στη Νέα Υόρκη, και περιμένω πως και πως σήμερα το βράδυ να τις ξανασυναντήσω.
Χάρης: Θυμάμαι όταν είχα πρωτοαντικρίσει τα ρούχα σου, είπα μέσα μου, θεέ μου, αυτή είναι Τέχνη!
Όσκαρ: Πιστεύω πως κάθε δημιουργικός άνθρωπος που ασχολείται με αυτό που πραγματικά αγαπάει, φτιάχνει Τέχνη. Όταν χρησιμοποιείς την έμπνευση σου για να δημιουργήσεις και το κάνεις γιατί απλά δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, τότε ναι, μιλάμε για Τέχνη. Μα, για να είμαστε και ρεαλιστές, κανείς καλλιτέχνης, ούτε μεγάλος ζωγράφος ανά τους αιώνες, δε δημιουργεί ένα έργο απλά επειδή του αρέσει να ζωγραφίζει ή για να το θαυμάζει μόνος στο σπίτι του. Το ζωγραφίζει γιατί θέλει να πουληθεί, θέλει κάποιος να αναγνωρίσει την αξία του και να ποθήσει να το αποκτήσει. Το πιο σημαντικό για έναν άνθρωπο που δημιουργεί, είναι το κοινό να αποδέχεται αυτό που κάνει.
Χάρης: Θυμάσαι την ιστορία που μου έλεγες όταν το ’63 σχεδίαζες την ready-to-wear Συλλογή της Elizabeth Arden;
Όσκαρ: Αν και έχω μνήμη μυρμηγκιού, ναι, φαντάζομαι θα λες όταν πήγα και βρήκα την Diana Vreeland, τότε διευθύντρια της Αμερικάνικης Vogue, και ευθαρσώς της είπα πως αυτό που πραγματικά ήθελα ήταν να ασχοληθώ με τις ready-to-wear Συλλογές, γιατί εκεί μόνο υπήρχαν χρήματα. Τότε, η Vreeland γυρνάει και μου απαντάει: “Τότε, μείνε στην Arden που θα γίνεις γρήγορα γνωστός, μιας και η ίδια δεν είναι σχεδιάστρια και θα σε προωθήσει διαφημίζοντας σε. Στον Dior θα επισκιάζεται πάντα το όνομα σου!” Την άκουσα, και δύο χρόνια αργότερα άνοιξα το δικό μου οίκο.
Χάρης: Για να επανέλθουμε στον ορισμό της Τέχνης, όσο αντιπροσωπεύω τη δουλειά σου έχω ακούσει αρκετές φορές και για το πόσο ακριβή είναι.
Όσκαρ: Ναι, είναι. Και δεν θα κουράσω την κουβέντα μας με τα υφάσματα και τα υλικά που χρησιμοποιώ, αλλά θα σου πω κάτι που έχω ξαναπεί. Σχεδιάζω για τη γυναίκα που θέλει να ονειρευτεί και, πάνω απ’ όλα, που ξέρει να ονειρεύεται. Που μπορεί να μην έχει την άνεση να αποκτήσει ένα κομμάτι Oscar de la Renta, αλλά στέκεται μπροστά του, αναγνωρίζει την ομορφιά του, το θαυμάζει, ονειρεύεται τον εαυτό της μέσα σε αυτό και σκέφτεται “που ξέρεις; Ίσως κάποτε μπορεί να το αποκτήσω”. Όντως μπορεί, έχει συμβεί, και εκεί έγκειται όλη η μαγεία. Σχεδιάζω επίσης γι’ αυτήν που μπορεί να αποκτήσει μία δημιουργία μου από μόνη της. Όχι τη γυναίκα που πηγαίνει στο σύζυγο της να ζητήσει χρήματα για να αγοράσει Oscar de la Renta, αλλά αυτήν που έχει δημιουργήσει μόνη της της οικονομικές προϋποθέσεις για να αποκτήσει ό,τι ποθήσει.
Και πως την φαντάζεται αυτή την γυναίκα όταν σχεδιάζει, αναρωτιέμαι…
Όσκαρ: Εξωπραγματικά όμορφη! Τόσο, που δεν αντέχεις άλλο!
Και πως ορίζεται η ομορφιά κύριε Oscar de la Renta; Ποια είναι όμορφη; Η εικοσάχρονη κοπέλα με το απίθανο σώμα;
Όσκαρ: Μάλλον είναι περίπλοκη η απάντηση. Τον βλέπεις απέναντι τον κύριο της ασφάλειας μου; (χαμηλώνει συνωμοτικά τη φωνή του, γιατί ο άντρας βρίσκεται πολύ κοντά). Τι σκέφτεσαι για αυτόν;
Φαίη: Μάλλον πως είναι ασχημούλης, κοντός θα έλεγα και με αρκετά κιλά παραπάνω. Δε διαθέτει καμία γοητεία και το πρόσωπο του ξεχνιέται εύκολα.
Όσκαρ: Ακριβώς τα ίδια θα έλεγα και εγώ για τον κατά τα άλλα συμπαθή συνεργάτη μου. Μα, αν έλεγες σε μία γυναίκα, σε οποιαδήποτε γυναίκα, πως αυτός ο συγκεκριμένος άντρας είναι πραγματικά επιτυχημένος και διαθέτει αμύθητη περιουσία, είναι μάλλον ο ισχυρότερος άντρας της Γης, θα αποκτούσε αμέσως άλλη διάσταση στα μάτια της, θα τολμούσα να πω πως θα τον έβρισκε μέχρι και όμορφο. Δεν έχω πρόθεση να παρεξηγήσω τη γυναίκα που θα αλλάξει τη γνώμη της γι’ αυτόν με τα καινούργια δεδομένα, μα η επιτυχία και η ισχύς είναι ένα είδος ομορφιάς. Είναι στη φύση του ανθρώπου και δεν μπορείς να κάνεις κάτι για αυτό. Ένα άλλο παράδειγμα ομορφιάς που θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω, είναι αν δεις μία πανέμορφη κοπέλα είκοσι χρονών και την ξαναδείς στα σαράντα της, και δεν είναι όμορφη πια. Που πήγε η ομορφιά της; Χάθηκε; Δεν χάνεται η ομορφιά με τα χρόνια, αντιθέτως με ό,τι πολλοί πιστεύουν. Η ομορφιά για μένα μάλλον έχει να κάνει με την ειλικρινή γνωριμία με τον εαυτό σου, να ξέρεις τι σου ταιριάζει και τι όχι. Αν ξέρεις ποιος είσαι πραγματικά και δεν είσαι όμορφος, δεν χρειάζεσαι τις περιττές υπερβολές που το μόνο που πετυχαίνουν είναι να κρύψουν κακώς κείμενα. Γι’ αυτό, όταν σχεδιάζω σκέφτομαι την όμορφη γυναίκα. Σκέφτομαι αυτήν που ξέρει ποια είναι και τι πραγματικά θέλει.
Φαίη: Εσύ, όταν ξεκίνησες, φοιτητής ακόμη της ζωγραφικής, στα 18 σου, στην Ακαδημία του San Fernando στη Μαδρίτη, ήξερες τι πραγματικά ήθελες; Και, πάνω από όλα, φανταζόσουν που θα έφτανες;
Όσκαρ: Φυσικά! Κανείς δεν φτάνει πουθενά αν σκέφτεται τα μικρά και τα λίγα. Τι ήθελες να ονειρεύομαι δηλαδή; Τη μετριότητα; Ποιος την ονειρεύτηκε για να το κάνω εγώ; Αμέσως αφού τελείωσα την Ακαδημία, ήξερα πως θέλω να ασχοληθώ με το ρούχο και να κατακτήσω τη βιομηχανία του, να φτάσω εδώ και πιο μακριά.
Χάρης: Ίσως γι αυτό θαυμάζεις τον Ralph Lauren.
Όσκαρ: Ναι, γιατί και αυτός είχε τα ίδια μεγάλα όνειρα με εμένα. Όταν τον γνώρισα πουλούσε γραβάτες, μα ονειρευόταν τον κόσμο όλο. Δεν ονειρευόταν να υπηρετήσει τη μόδα!
Φαίη: Πόσο παρεξηγημένη λέξη…
Όσκαρ: Και πόσο εκτός μόδας θέλω να θεωρούμαι! Όλοι κάνουν μόδα! Δεν θέλω και δεν μπορώ να επιβάλω τη μόδα στις γυναίκες που εγώ απευθύνομαι. Όπως είπα και προηγουμένως, τα ρούχα μου είναι ακριβά, και αυτές που τα αποκτούν ως επί το πλείστον είναι γυναίκες executives, με έντονη κοινωνική δραστηριότητα. Εγώ φτιάχνω για αυτές πολυτελείς δημιουργίες που θα τις κάνουν μοναδικές , να νιώθουν όμορφες, δε φτιάχνω μόδα! Άσε που πλέον καμία δεν αγοράζει όλη της την γκαρνταρόμπα από έναν σχεδιαστή. Αλίμονο, αυτή η γυναίκα δεν θα με αφορούσε καν. Μιλάμε και για τη εποχή της παγκοσμιοποίησης της μόδας. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις καν την εθνικότητα μίας γυναίκας από τα ρούχα της. Όταν εγώ μιλάω για μόδα, μιλάω για ποικιλία επιλογών. Δε θα δει κανείς μία collection μου μόνο με παντελόνια ή μόνο με κοντές ή μακριές φούστες. Παίζω πάντα με όλα τα μήκη, όλες τις τάσεις. Η ματιά κάνει τη διαφορά. Μα, μην πάμε μακριά, τώρα μιλάμε με τη Vogue. Υπάρχουν τόσα περιοδικά, τα ίδια πράγματα και τις ίδιες τάσεις δείχνουν όλοι, αλλά το θέμα είναι πως τις προσεγγίζουν και πως τις παρουσιάζουν. Εκεί ξεχωρίζει το περιοδικό, και όχι στη υπηρεσία της εκάστοτε μόδας!
Φαίη: Έχει να κάνει και με την διαχρονικότητα. Πόσους σχεδιαστές ξέρουμε που έκαναν τρελή επιτυχία για δέκα χρόνια και μετά…
Όσκαρ: Και μετά χάθηκαν! Που είναι σήμερα όλοι αυτοί; Ξέρεις, μάλλον τα δέκα χρόνια είναι ένα καλό πείραμα για το αν θα μείνεις ή αν θα σε προσπεράσουν. Αλλά υπάρχουν και σχεδιαστές που δεν μπορείς παρά να υποκλιθείς στην ευφυΐα και το μεγαλείο του ταλέντου τους. Balenciaga, Chanel, Yves Saint Laurent, Karl Langerfeld! Πόσο στεναχωρήθηκα που αποχώρισε ο Valentino! Πόσα πολλά ακόμη μπορούσε να δώσει! Μα και από τη νεότερη γενιά δε μπορώ να μη σταθώ στο ταλέντο του Marc Jacobs, στον John Galliano ή στον Tom Ford. Ξέρεις, δεν πιστεύω πως μαθαίνει κάποιος πως να γίνει καλός σχεδιαστής. Αυτό το κάτι είτε το ‘χεις είτε όχι. Και δεν πιστεύω πως άνθρωποι που έχουν αυτό το χάρισμα θέλουν να πιστεύουν πως κάνουν μόδα. Η μόδα συνήθως δημιουργείται τυχαία.
Χάρης: Θυμάμαι στην περσινή collection σου…
Όσκαρ: Ok, μπορεί αν βάλεις το βίντεο να μου έρθουν κάποια πράγματα, μα μέχρι εκεί. Από τότε έχω δουλέψει άλλες δύο collection και δεν μπορώ να δουλέψω την επόμενη αν δεν έχω ξεχάσει τελείως την προηγούμενη! Δυστυχώς, η ασθενής μου μνήμη με έχει προδώσει πολλές φορές και στην προσωπική μου ζωή. Έχει συμβεί να με χαιρετήσει μία κυρία και να μη τη θυμάμαι καθόλου, ενώ τη προηγούμενη τρώγαμε παρέα μέχρι αργά σε εστιατόριο στη Νέα Υόρκη. Ίσως, αν έβλεπα το ρούχο που φορούσε χθες, να τη θυμόμουν, μα πρόσωπα και ονόματα ξεχνάω εύκολα. Όμως λένε, το χθες έχει περάσει, το αύριο θα έρθει, έλα να δούμε τι κάνουμε σήμερα.
Φαίη: Ποια είναι η σχέση σου με το μέλλον δηλαδή;
Όσκαρ: Ποιο μέλλον; Έναν δημιουργό πρέπει να τον αφορά το σήμερα, άντε ίσως και λίγο το αύριο. Δεν μπορεί να αναλώνεται με τα δεδομένα του μεθαύριο, ούτε με τα επιτεύγματα του χθες. Αν κάτσεις και σκεφτείς το μεθαύριο, έχεις τελειώσει. Εγώ τουλάχιστον έτσι λειτουργώ, έτσι έχω μάθε να πράττω.
Φαίη: Αν και είναι γνωστή η φιλανθρωπική σου δραστηριότητα, δεν έχεις μιλήσει ποτέ ανοιχτά για αυτήν. Πάνω από 30 χρόνια έχεις υπό την προστασία σου ένα σχολείο και ένα οικοτροφείο για 1.200 παιδιά με ειδικές ανάγκες στη La Romana και άλλο ένα στην Punta Casa. Σήμερα το βράδυ, θα παρουσιάζουμε τη Συλλογή Oscar de la Renta S/S 2009 σε gala-dinner 700 καλεσμένων, και όλα τα έσοδα θα διατεθούν στους Συλλόγους “Ελπίδα” με πρόεδρο την κ. Μαριάννα βαρδινογιάννη, και “Fondation pour l’ enfance” με πρόεδρο την κ. Anne-Aymone Giscard d’ Estaing, δύο Συλλόγους που υποστηρίζουν τις ανάγκες του παιδιού.
Όσκαρ: Το ξέρω ΄πως όπως έχουν τα πράγματα πρέπει να μιλάμε για τις φιλανθρωπικές μας προθέσεις για να παρακινήσουμε κι άλλο κόσμο να ευαισθητοποιηθεί, αλλά νιώθω άβολα όταν μιλάω για το τι έχω κάνει σ’ αυτόν τον τομέα, και ειλικρινά το αποφεύγω. Αυτό που μπορώ να πω είναι πως τίποτα δεν αξίζει περισσότερο από ένα παιδί που χαμογελάει. Που το χαμόγελο του το προκάλεσες εσύ και δε το νοιάζει καθόλου ποιος είσαι. Και δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να με κάνει να νιώσω πιο άβολα από ένα ορφανό παιδί, που δυστυχώς στην πατρίδα μου υπάρχουν πολλά. Και όταν λέω ορφανό, δεν εννοώ να έχει χάσει τους γονείς του, αλλά να έχει εγκαταλειφθεί από αυτούς λόγω συνθηκών. Είμαι ο πιο αδύναμος άνθρωπος μπροστά σε ένα αβοήθητο παιδί, και ενεργοποιώ ό,τι διαθέτω για να δω έστω και ένα χαμόγελο του. Και σήμερα το βράδυ, δε θα μαζευτούμε 700 τυχεροί άνθρωποι για να δούμε όμορφα ρούχα και να απολαύσουμε ένα θεσπέσιο δείπνο, αλλά για να βοηθήσουμε όσα περισσότερα παιδιά μπορούμε. Με θόρυβο ή αθόρυβα, ο καθένας όπως μπορεί.
Φαίη: Μίλησες για “τύχη”. Πόσο πιστεύεις σε αυτήν;
Όσκαρ: Υπάρχει μεγαλύτερη τύχη από το να ασχολείσαι με αυτό που πραγματικά λατρεύεις; Πολλές φορές με ρωτάνε πως διαχειρίζομαι την επιτυχία μου και αναρωτιέμαι για ποια επιτυχία μιλάνε; Ίσως να είμαι επιτυχημένος, τελικά, αφού πρόκειται για διαπίστωση πολλών, μα αυτό που πραγματικά διαχειρίζομαι με ευχαρίστηση είναι το γεγονός πως είμαι από τους εκλεκτούς που κάνουν πραγματικότητα τα όνειρα τους.
Και δεν λέω έκαναν, γιατί ακόμη είμαστε εδώ και τα υλοποιούμε.
Φαίη: Δηλαδή ο τίτλος σε μία υποτιθέμενη αυτοβιογραφία;
Oscar de la Renta: Πέρασα πολύ καλά…
Αντίο πρίγκιπα…
