«Να με θυμάσαι και να μ’αγαπάς» *: Έκθεση κατά της Νόσου του Alzheimer

…the key,
oh, that key,
who took you
away from you,
away from me.

Altzheimers
By Juliet Rains
(απόσπασμα)

Όταν πριν από λίγο καιρό αποδέχτηκα την πρόταση να επιμεληθώ μια ομαδική εικαστική έκθεση που θα στήριζε τους σκοπούς της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, δεν είχα φανταστεί αυτό που θα ακολουθούσε.

Προτείνοντας τη λέξη «ΘΥΜΑΜΑΙ» στους εξαιρετικούς εικαστικούς και αγαπημένους φίλους που αποδέχτηκαν με τη σειρά τους την πρόσκληση και αγκάλιασαν τον μικρό άθλο που ακολούθησε, άνοιξα στην πραγματικότητα μια μικρούτσικη χαραμάδα σε έναν τοίχο κλειστό. Ένα μαύρο κουτί εμπιστευτικών δεδομένων, όχι απλά χρήσιμων μα ζωτικά απαραίτητων για την κατανόηση πολλών διαφορετικών θραυσμάτων. Ένα παράθυρο ψιθυριστικών εξομολογήσεων κι ένα βαθύ ποτάμι προσωπικών και οικογενειακών συμβάντων και αφηγήσεων, αποτυπωμένων σε τρυφερές ζωγραφικές επιφάνειες και σε παράδοξα οικείες γλυπτικές φόρμες, συνοδευόμενες από πολύτιμα, πυκνά μικρά κείμενα που φωτίζουν τα έργα με συγκινητική γενναιοδωρία.

Πού πάει, αλήθεια, η μνήμη όταν δεν τη θυμάσαι πια;
«Απ’ όλα μπορείς να σωθείς εκτός από τη νοσταλγία σου για κάτι πολύ μακρινό που δεν το θυμάσαι. …», γράφει σπαρακτικά ο Τάσος Λειβαδίτης στο «Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα».

Οι 94 εικαστικοί που «επάνδρωσαν» ασφυκτικά, συγκινητικά και αναπάντεχα το «ΘΥΜΑΜΑΙ», μιλούν για μικρά και μεγάλα βιωμένα επεισόδια, ξεασμένα στιγμιότυπα ή και χρόνιες δύσκολες καταστάσεις. Αυτοβιογραφούμενοι με τρόπο αφοπλιστικό, θυμούνται την παιδική τους ηλικία και τον γενέθλιο τόπο τους. Τους οικογενειακούς δεσμούς, τις παλιές ιστορίες, τους παιδικούς φίλους και τους παλιούς έρωτες.
Τις παλιές γειτονιές και τις ξεχασμένες αγαπημένες συνήθειες.
Τα χρόνια που πέρασαν, τις εικόνες ωραιότητας ή θλίψης που δεν θέλησαν να ξεχάσουν. Τα οικογενειακά τους κειμήλια και τα παλιά φωτογραφικά άλμπουμ. Ένα ταξίδι ή ένα πρόσωπο από καιρό χαμένο.
Ένα σπίτι που δεν υπάρχει πια.
Μια νεανική φαντασίωση κι ένα τιμωρημένο συναίσθημα.
Μια λανθάνουσα προοπτική, μια χαμένη ευκαιρία, μια κρυφή από τον ήλιο συνάντηση.
Τις γεύσεις, τις εικόνες, τις μυρωδιές, τα παιδικά παιχνίδια, τα αγαπημένα βιβλία, τη μουσική.
Το έκθεμα ενός μουσείου που τους ακολουθεί για πάντα.
Τη γραφή και την ανάγνωση, την αρχή και τη σημασία της τέχνης.
Ένα τοπίο της καρδιάς ή του νου. Ένα παραμύθι ή μια οικογενειακή ιστορία σαν παραμύθι.
Το παιδί που μεγάλωσε. Τον γονιό που έφυγε.
Τον υς άνθρωπο που είναι ακόμη εδώ, αλλά δεν είναι.

Η Νόσος του Alzheimer, φυλακίζοντας το πιο αδιαπραγμάτευτο από τα ατομικά «έχω», τη μνήμη, μας βρίσκει τρωτούς, εύθραυστους, απροετοίμαστους.
Απροετοίμαστη όμως με βρήκαν και εμένα, παρά την προσωπική μου εξωθημένη θλιβερή εφηβική οικογενειακή ανάμνηση, τα απλά στατιστικά δεδομένα: περισσότεροι από δύο στους δέκα συμμετέχοντες φίλους, μου εξομολήθηκαν μια προσωπική ιστορία συμβίωσης, πάλης και απώλειας από τη νόσο. Περισσότεροι από ένας στους δέκα, παλεύουν μαζί της εξακολουθητικά σήμερα, καθημερινά, βοηθώντας τους αγαπημένους τους να μείνουν για λίγο ακόμη εδώ, ενώ με βοηθούν ολόψυχα να υλοποιήσω αυτή την έκθεση.

Το λιγότερο που μπορώ να κάνω, είναι να τους αφιερώσω αυτήν την προσπάθεια, μαζί με ένα τεράστιο «ευχαριστώ» στον γενναίο, υπέροχο τριψήφιο αριθμό όλων των συντελεστών και των αρωγών της.

Ίρις Κρητικού
Επιμελήτρια της έκθεσης

*«Να με θυμάσαι και να μ’αγαπάς». Στίχοι ταγουδιού: Βαγγέλης Γκούφας

Την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου διοργανώνεται μια σημαντική ημέρα γνωριμίας και ευαισθητοποίησης με αντικείμενο τη νόσο του Alzheimer. Πρόκειται για μια νόσο με υψηλά ποσοστά ασθένειας τόσο στη χώρα μας όσο και παγκόσμια, για μια νόσο που ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό των σοβαρών περιπτώσεων άνοιας. Για μια νόσο για την οποία, παρά τη μεγάλη διάδοσή της εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε πολλά.
Πρόκειται για μια νόσο που μας βρίσκει απροετοίμαστους, καθώς προκαλώντας στον ασθενή σταδιακή απώλεια μνήμης -με διαφορετική σε κάθε περίπτωση ταχύτητα, τον τρέπει σε έναν αγνώριστο άλλο, τόσο απέναντι στον ίδιο τον εαυτό του, όσο και απέναντι στους οικείους του. Και η αλλοίωση αυτή, καθώς γνωρίζουν καλά όλοι όσοι έχουν έρθει σε επαφή με την ασθένεια, είναι εξαιρετικά επώδυνη όχι μόνο για τους πρακτικούς λόγους που προκύπτουν, αλλά ακόμη, για τη συναισθηματική συνθήκη κάθε εμπλεκόμενου.

Στη νόσο αυτή, οι πιο πρόσφατες διεθνείς μελέτες συμφωνούν ότι αντιστέκονται αποτελεσματικά όχι μόνον η άσκηση, η διατροφή, η ενεργή απασχόληση, η παιδεία και η συνεχιζόμενη θέληση για μάθηση, αλλά ακόμη, η εξακολουθητική επίκληση και εξάσκηση της μνήμης.

Η ημέρα αυτή για τη Νόσο του Alzheimer που προγραμματίζεται στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, περιλαμβάνει διαλέξεις & παρουσιάσεις από σημαντικούς επιστήμονες και ανθρώπους του πνεύματος, ασκήσεις μνήμης και κινητικές ασκήσεις για διάφορες ηλικιακές και άλλες ομάδες και πολλά άλλα.

Η έκθεση «ΘΥΜΑΜΑΙ» που συγκεντρώνει όχι μόνον τα έργα αλλά και τα συγκινητικά κείμενα 94 σημαντικών Ελλήνων εικαστικών, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε επιμέλεια της Ίριδας Κρητικού παράλληλα με τη διοργάνωση της Ημερίδας.

Τα έργα που συγκεντρώθηκαν, θα πωληθούν για την ενίσχυση των σκοπων της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, παραμένοντας διαθέσιμα μέσω της εταιρείας και μετά τη λήξη της ημερίδας. για το διάστημα των τριών μηνών.

«ΘΥΜΑΜΑΙ»

ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ
ΦΑΡΟΣ