Έχετε αναρωτηθεί γιατί η Siri, η Alexa και η Cortana έχουν γυναικεία ονόματα και φωνές; Πώς οι μηχανές βλέπουν τις γυναίκες; Μπορούν οι μηχανές να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα;
Η έκθεση Her Data διερευνά τη σημασία των δεδομένων και των αλγορίθμων στη σημερινή εποχή της τεχνητής νοημοσύνης μέσα από τη θέση της γυναίκας. Εξετάζει επίσης τη γυναικεία αναπαράσταση και ζητήματα σχετικά με την πολιτισμική ετερότητα στο πλαίσιο της γρήγορης κατανάλωσης της τεχνολογίας. Στερεότυπα, προκαταλήψεις και ταμπού φαίνεται πως επανέρχονται ισχυρότερα στην ψηφιακή σφαίρα, αναπαράγοντας αναχρονιστικές κοσμοθεωρίες, περιθωριοποιώντας ορισμένες κοινωνικές ομάδες και δημιουργώντας διακρίσεις μεταξύ κοινοτήτων.
Τέσσερις γυναίκες εικαστικοί παρουσιάζουν διαφορετικές ιστορίες για το πώς οι κυρίαρχες τεχνολογικές αφηγήσεις επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τις ταυτότητες μας και τον κόσμο μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις μηχανές αναζήτησης και τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Τα έργα της έκθεσης θέτουν ερωτήματα σχετικά με την αξιοποίηση των δεδομένων μας από τεχνολογικούς κολοσσούς, ενώ παράλληλα μας καλούν να παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά τον σχεδιασμό των σημερινών τεχνολογικών συστημάτων και να κατανοήσουμε τον τρόπο λειτουργίας τους και τις κοσμοθεωρίες που προωθούν.
Σε μια ανδροκρατούμενη τεχνολογική βιομηχανία, όπου οι διακρίσεις συνεχίζονται, αυτό που διακυβεύεται είναι η διαφορετικότητα. Οι διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι η βιομηχανία της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης κυριαρχείται από άνδρες, κατά πλειοψηφία λευκούς, αποκλείοντας τις γυναίκες και τις κοινότητες διαφορετικών εθνοτήτων από τις θέσεις εξουσίας. Αυτή η ανισορροπία αναπόφευκτα φέρνει στο νου τα ερωτήματα: ποιος σχεδιάζει αυτές τις τεχνολογίες και για ποιον. Η αναπτυσσόμενη αγορά της μηχανικής μάθησης και η ευρεία χρήση αλγορίθμων αναγνώρισης προτύπων και ταξινόμησης στην καθημερινότητα, ενισχύουν σημαντικά τις ανησυχίες για την κοινωνική ανισότητα που αναπαράγεται μέσα από τα τεχνολογικά συστήματα. Η έκθεση φέρνει μια διαφορετική ανάγνωση για τη σχέση μας με την τεχνολογία διερευνώντας την αισθητική, τις μορφές εξουσίας και τα κοινωνικά ζητήματα που προκύπτουν.
Η Μαρία Μαυροπούλου εξετάζει το πώς οι αλγόριθμοι ταξινομούν και βλέπουν τις γυναίκες βάσει φυλής, ηλικίας και φύλου μέσα από εξατομικευμένες διαφημίσεις, ενώ η Mimi Ọnụọha επισημαίνει την έλλειψη της πολιτισμικής ετερότητας στον τρόπο που οργανώνεται και ταξινομείται η πληροφορία από τους αλγορίθμους αναζήτησης της Google, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με θέματα εξουσίας, κοινότητας και ταυτότητας. H Eli Cortiñas εμβαθύνει στο κινηματογραφικό κοντινό πλάνο για να υπογραμμίσει την ιστορία της γυναικείας αναπαράστασης στη βιομηχανία του κινηματογράφου, τα ΜΜΕ, και την τεχνητή νοημοσύνη. Η Πάολα Παλαβίδη δημιουργεί ένα υποθετικό σενάριο συνύπαρξης ανθρώπων και μηχανών υπονοώντας τη διαδικασία της εξημέρωσης της τεχνολογίας και τον τεράστιο -πολλές φορές άχρηστο- όγκο δεδομένων και πληροφοριών που παράγουμε.
Η έκθεση επισημαίνει την ανάγκη για μια συμπεριληπτική τεχνολογία και επιδιώκει να στρέψει το ενδιαφέρον στους τρόπους που η τεχνολογία μπορεί να επηρεάσει τις ταυτότητες και τον τρόπο σκέψης μας. Μέσα από βίντεο, εγκαταστάσεις, ζωγραφική και ένα “ερευνητικό σαλόνι” με βιβλία και φανζίν από γυναίκες φιλόσοφους, συγγραφείς, επιστήμονες και μηχανικούς, η έκθεση Her Data μας προσκαλεί να σκεφτούμε εκ νέου τη συμβίωση μας με τις μηχανές και να φανταστούμε ξανά το συλλογικό μας μέλλον.
Επιμέλεια: Φωτεινή Βεργίδου & Κατερίνα Γκουτζιούλη
Σχεδιασμός Έκθεσης: Μάρθα Γιαννακοπούλου | if_untitled architects
Σχεδιασμός Οπτικής Ταυτότητας: Κορίνα Γαλλίκα
Οπτικοακουστικός Σχεδιασμός: Μιχάλης Αντωνόπουλος, Μάκης Φάρος
Επικοινωνία: Γιώργος Κατσώνης
Υποδοχή Κοινού: Λυδία Πανάγου
Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Αθήνα
Διάρκεια έκθεσης: 23 Σεπτεμβρίου – 14 Οκτωβρίου 2021