AMVRAKIA.MIA: Η Ατομική Έκθεση του Πάνου Χαραλάμπους στην Citronne Gallery πρόκειται να συζητηθεί!

Η CITRONNE Gallery – Aθήνα, παρουσιάζει την ατομική έκθεση AMVRAKIA.MIA του Πάνου Χαραλάμπους. Πρόκειται για μία εγκατάσταση που συγκεντρώνει τις κύριες προβληματικές στο βιωματικό, ερευνητικό έργο του καλλιτέχνη. Ανακεφαλαιώνει στοιχεία της δουλειάς του στην οποία διακρίνονται επιδράσεις από τις ανθρωπιστικές σπουδές, κυρίως από την Κοινωνική Ανθρωπολογία, τον κινηματογράφο, την λογοτεχνία, την μουσική καθώς επίσης απόηχοι από την Αrte Povera και την τέχνη Αρχείου.

Η εγκατάσταση ΑΜVRAKIA.MIA αποτελείται από ηχητικά γλυπτά, επιτοίχια έργα και βίντεο. Το καθένα είναι ένα επεισόδιο-κεφάλαιο μιας μη γραμμικής αναδίφησης του καλλιτέχνη στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ξηρόμερο Ακαρνανίας, τον τόπο που διέπει το σύνολο της δουλειάς του, όχι ως ένα παρελθόν αλλά ως καταγωγή που συγκροτεί την ταυτότητα και ως αφετηρία δημιουργίας νέων συναρμογών στο σήμερα.

Η εγκατάσταση συγκροτεί μία «επιτελεστική τοπιογραφία» η οποία ορίζεται από ενέργειες και δράσεις. Συνθέτει έναν «τόπο», μία δίνη από υλικά τεκμήρια, αρχειακό υλικό, σχήματα, ήχους και συμβάντα – αναφορές στο υγρό στοιχείο, τα πανηγύρια και την αγροτική – ψυχαγωγική παραγωγή. Πρόκειται για μία τοπιογραφία που εκτυλίσσεται, με διαφορετικές εκδοχές, εδώ και χρόνια στην δουλειά του καλλιτέχνη, όπως στην εμβληματική επιτέλεση-εγκατάσταση στην 58η Μπιενάλε της Βενετίας (Ελληνικό Περίπτερο, 2019) και στο έργο της documenta 14 (Αθήνα, Κάσσελ, 2017).

«Το νερό είναι ένα ισχυρό στοιχείο είτε ως ιδεατή παρουσία είτε ως εκκωφαντική απουσία. Είναι ορατό υπαινικτικά μέσα από το κατασκευασμένο τεχνητό αντικαθρέφτισμα της λίμνης· ή παρίσταται ως άκουσμα, ως “λάλον ύδωρ”, μέσα από τους σωλήνες της ύδρευσης και της άρδευσης»-Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη

Η in situ εγκατάσταση εκτείνεται κατά μήκος της CITRONNE Gallery δημιουργώντας μία αντιπαράθεση ανάμεσα στον κλειστό χώρο ενός αστικού διαμερίσματος και το εκτενές της αγροτικής υπαίθρου καθώς και ένα πλέγμα σχέσεων που δεν επιστρέφει στο παρελθόν αλλά το επικαιροποιεί. Τα επιμέρους τμήματα της εγκατάστασης συνδέονται με αρδευτικούς σωλήνες – ηχεία μέσα στους οποίους ρέουν και από τους οποίους αναβλύζουν εναλλασσόμενοι ή αναμεμειγμένοι ήχοι από τα πανηγύρια, τη φύση και το νερό.

Όπως σημειώνει στο κείμενό της η επιμελήτρια της έκθεσης Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη, «Το νερό είναι ένα ισχυρό στοιχείο είτε ως ιδεατή παρουσία είτε ως εκκωφαντική απουσία. Είναι ορατό υπαινικτικά μέσα από το κατασκευασμένο τεχνητό αντικαθρέφτισμα της λίμνης· ή παρίσταται ως άκουσμα, ως “λάλον ύδωρ”, μέσα από τους σωλήνες της ύδρευσης και της άρδευσης».

Στο πρώτο τμήμα της εγκατάστασης, δύο μεγάλα επιτοίχια έργα από φύλλα καπνού (Ήλιος Ι, Ήλιος ΙΙ) παραπέμπουν στην παρελθούσα ακμάζουσα καπνοπαραγωγή της περιοχής του Ξηρόμερου, στην αποξήρανση, στον ήλιο και στην κυκλικότητα του χρόνου ενώ το βίντεο La Gazza Ladra με την αναφορά στην λίμνη Αμβρακία προσθέτει ένα νατουραλιστικό στοιχείο. Ακολουθώντας τους σωλήνες άρδευσης, ο θεατής φτάνει στο δεύτερο τμήμα της εγκατάστασης όπου μεταφέρεται στην υποβλητική συνθήκη των πανηγυριών. Ένα περιστρεφόμενο βινύλιο σε μεταλλικές λεκάνες που επιπλέουν μέσα σε νερό, οι αφίσες του θρυλικού τραγουδιστή Τάκη Καρναβά και η γλυπτική κάτοψη της λίμνης Αμβρακίας ως πίστα χορού μαζί με την βιντεοπροβολή Αn eagle was standing… του αργού τσάμικου (περφόρμανς του καλλιτέχνη) πάνω σε μία άλλη πίστα-γυάλινη σκηνή αποτελούν ίχνη, οπτικές μεταφορές επιτελέσεων οργανικά συνδεδεμένων με την φύση και την παράδοση. Υποδηλώνουν την μέθεξη κατά την οποία ο εαυτός μετατίθεται εκτός ορίων.

Το παρελθόν και το γίγνεσθαι συναντώνται. Ο χρόνος διευρύνεται καθώς παρελθόν, παρόν και μέλλον αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία μίας διαρκούς ροής.

Ο Πάνος Χαραλάμπους αντλεί μοτίβα από την παρελθούσα ελληνική επαρχία και προβάλλει με το έργο του την ταυτότητα του ευρωπαϊκού, μεσογειακού νότου ως περιφέρεια. Με ελεγειακές αποχρώσεις, το έργο του υποδηλώνει την απώλεια, το διαφεύγον ενώ ταυτόχρονα διασώζει από την λήθη και επικαιροποιεί παλιά, άχρηστα ή υποτιμημένα αντικείμενα μεταπλάθοντάς τα σε εργαλεία καλλιτεχνικής έκφρασης και τιμώντας με αυτά τις ιδιαίτερες ποιότητες μίας «ελάσσονος σκηνής» που αναπνέει στις παρυφές της κυρίαρχης τέχνης.

Η έκθεση συνοδεύεται από την έκδοση AMVRAKIA.MIA από την CITRONΝΕ Gallery και τις εκδόσεις Καστανιώτη. Η δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά) με κείμενα των Πάνου Χαραλάμπους, Πάνου Πανόπουλου, Τατιάνας Σπινάρη – Πολλάλη, Θωμά Συμεωνίδη και Μαρίνας Φωκίδη, αποτελεί μία «έντυπη έκθεση» όπου λόγος και εικόνα συνιστούν μία τεκμηρίωση του πολύπλευρου έργου και της έρευνας του καλλιτέχνη.

It’s good to know: Ο Πάνος Χαραλάμπους (1952-) ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Το έργο του αποτελείται από περφόρμανς, happenings και εγκαταστάσεις που συχνά περιλαμβάνουν ήχο, βίντεο, φωτογραφία, ευρεθέντα αντικείμενα, αρχειακό υλικό ή έργα μεικτών μέσων. Πραγματεύεται την έννοια του χρόνου και της απώλειας. Αναφέρεται στην τοπικότητα και εξερευνά τις βαθύτερες συγγένειες μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών με μη γραμμικό τρόπο. Ο Πάνος Χαραλάμπους επαναπροσδιορίζει τη σημασία του Ευρωπαϊκού Νότου ως περιφέρειας. Με κοινωνικο-ανθρωπολογική προσέγγιση, δημιουργεί μια δυναμική μεταξύ των παρελθόντων και των παρόντων τρόπων ύπαρξης. Έχει συμμετάσχει σε διεθνείς εκθέσεις όπως οι: 58η Μπιενάλε της Βενετίας (2019), documenta 14 Αθήνα και Κάσελ (2017), White House Biennial, Βάρνα (2016), eidos, Μπεζανσόν (2004), Break-through, Μαδρίτη (2004), Κοπεγχάγη-Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (1996) και Kunst-Europa, Βερολίνο (1991). Μεταξύ των ατομικών του εκθέσεων στην Ελλάδα περιλαμβάνονται οι εξής: AMVRAKIA.MIA (2024), Επιγραφόμενα (2022), Aquis Submersus (2014-5), Tobacco Area, 1986- 2011 (2011), Voice-o-graph (2006-07), Phonopolis (2003-4), Psychagogia II (2001), 1496-2000 / como humo se va (1999-2000), Psychagogia I: Recreation (1997). Επιπλέον, το 2015 τιμήθηκε με το βραβείο κριτικών τέχνης AICA HELLAS για την έκθεση AQUIS SUBMERSUS. Εκλέχθηκε ομότιμος καθηγητής και διετέλεσε Πρύτανης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας κατά την περίοδο 2014-2019.

CITRONNE Gallery – Αθήνα: Πατριάρχου Ιωακείμ 19 (4ος όροφος), Κολωνάκι

Φωτογραφίες: Αλεξάνδρα Μασμανίδη