A Jewel Made in Greece: «Ideally, one should have more material than one can possibly cope with…»

Για ένα κόσμημα…Αντί προλόγου…

Φεβρουάριος του 1992. Νεαρή φοιτήτρια, επισκέπτομαι για νιοστή φορά την πτέρυγα των British Galleries του V&A, στο Λονδίνο. Απολαυστική ερημία, ενώ το ημίφως χαϊδεύει απαλά τις συλλογές με τα διακοσμητικά αντικείμενα που καλύπτουν τρεις αιώνες υπέρμετρης βρετανικής κομψότητας και επινοητικότητας στη φόρμα αλλά και τη χρήση αναπάντεχων και ετερόκλητων ευγενών υλικών, αγκαλιάζοντας τη Βικτωριανή εποχή και αγγίζοντας ελαφρά τον 20ο αιώνα.
Σε μια προθήκη, το βλέμμα σταματά. Αιχμαλωτίζεται από το συναρπαστικό αέρινο περιδέραιο που απολήγει σε περίτεχνο περίαπτο σε σχήμα μικρού παγωνιού με διάτρητα ανοιχτά φτερά, αναπαυόμενο επάνω σε στιλπνό μαργαριταρένιο βράχο. Πρόκειται για ένα εκλεκτό πρώιμο δείγμα δουλειάς του Charles Robert Ashbee (1863-1942), ενός εκ των πλέον χαρακτηριστικών σχεδιαστών κοσμήματος της περιόδου Arts and Crafts.
Ο Ashbee που σχεδίασε και κατασκεύασε το μικρό παγώνι το 1901, πίστευε ότι «η αξία του κάθε κοσμήματος δεν έγκειται στο υλικό του εκτόπισμα αλλά στη μοναδικότητα του σχεδίου του». Αν και το κόσμημα αυτό αποτελεί καλλιτεχνικά μια από τις πιο εκλεπτυσμένες δημιουργίες του, σύμφωνα με τους μελετητές του Μουσείου, η τιμή του στην εποχή του θα ήταν μάλλον χαμηλή, συγκρινόμενη με εκείνες των βαρύτιμων αδαμαντοστόλιστων κοσμημάτων άλλων σχεδιαστών της ίδιας περιόδου.

Φεβρουάριος του 2002. Στο γοητευτικό περιβάλλον του Norfolk House Music Room, μιας απαστράπτουσας αίθουσας του Μουσείου Victoria & Albert με αυθεντικό άρωμα 18ου αιώνα, απαγγέλλεται δημόσια το ποίημα της Colette Bryce «The Wearer» (Η Φέρουσα). Η Bryce, γεννημένη στο Derry το 1970 και βραβευμένη ήδη για τις ποιητικές συλλογές της σε πολύ νεαρή ηλικία, είναι μία από τους πέντε ποιητές στους οποίους το V&A και η Poetry Book Society έχουν αναθέσει νωρίτερα νέα έργα, εμπνευσμένα από τη Βρετανική Πτέρυγα (1500–1900) του Μουσείου, με την προτροπή να εξερευνήσουν οι ίδιοι τον χώρο και να επιλέξουν αντικείμενα που κεντρίζουν τον νου και τη φαντασία τους.
Το ποίημα της Colette Bryce, γράφεται έναν αιώνα μετά, για τη μυστηριώδη γυναίκα που «φορούσε» το υπέροχο κρεμαστό χρυσαφένιο παγώνι του 1901 που ποτέ μου δεν ξέχασα. Μα εγώ, δεν το ξέρω…

Φεβρουάριος του 2016. Κολυμπώντας στα ανεξερεύνητα πελάγη του διαδικτύου και αναζητώντας έναν στίχο της Ιλιάδας που αναφέρεται στα χρυσοποίκιλτα λάφυρα του Αχιλλέα, συναντιέμαι και πάλι με το μικρό παγώνι. Αυτή τη φορά, ωστόσο, και με το μαγικό ποίημα της Colette Bryce. Συνεπαρμένη από το έξοχο στροβίλισμα των λέξεων και από τη χθόνια και μαζί υπερβατική του πραγματικότητα, το διαβάζω ξανά και ξανά. Και ξέρω, πως είναι ακριβώς αυτό που θέλω να χρησιμοποιήσω σε ετούτο το λεύκωμα, αντί προλόγου:

Poems about the V&A: ‘The Wearer’ by Colette Bryce

Here is my necklace, blister
pearls, a single garnet
for the eye, diamond sparks,
but where am I?
This loop contained a laugh,
a pulse, a throat
that arched perhaps
in love, perhaps
disdain, that warmed
this chain and knew
itself as beautiful.

Whoosh … life! A peacock tail
can stop a clock, can shock
a room to silence.
Oh I played that game,
observed the trembling
hands of men pause
above my breasts. Exquisite,
they would murmur then.

Feast your eyes, look
for me. You’ll find
my books, my silverware,
my gowns, the flute
that held my wine, the fork
that carried food
to my full lips.
The set, the props, and this,

this … my vanity, that loved
the gaze that looked
at me, that bloomed
like any peacock tail
at the soft words
of a lover, who whispered
that my teeth were pearls,
my ear a shell, mother-
of-pearl, that sapphires
were my eyes

but where am I?

Διαβάζω το ποίημα της Colette Bryce και ονειρεύομαι μια βραδυά καλοκαιριού σε έναν κήπο κοντά στον Τάμεση. Μια χορευτική εξτραβαγκάντσα με εβένινες πίπες οπίου και μεταξωτά μαύρα φορέματα. Μια τεχνητή λίμνη με αναμμένα χάρτινα φαναράκια και επίχρυσα κλουβιά με γιγαντιαίους εξωτικούς παπαγάλους. Έναν βιολεττί ουρανό με πυροτεχνήματα και κρυστάλλινα ποτήρια σαμπάνιας, ένα δείπνο με μικρές άγριες φράουλες και κλεμμένα σαρκοβόρα φιλιά.

Διαβάζω το ποίημα της Colette Bryce και δακρύζω από την εικονοποιητική του σαρωτική δεινότητα. Βυθίζομαι στη σιωπή του σταματημένου ρολογιού κι αναζητώ τη ματαιότητα του χρόνου στα δερματόδετα βιβλία και τα ασημένια σκεύη που επέζησαν.
Συγκινούμαι από την εξαίσια εκείνη ομορφιά του φιλντισένιου όστρακου του αυτιού και του λευκού καμπύλου τόξου του λαιμού που αγαπήθηκε κάποτε τόσο πολύ.
Και αναρριγώ στη θέα του μικρού εκείνου χρυσού κρίκου της βιτρίνας, που περιείχε κάποτε ένα γυναικείο γέλιο, έναν ανθρώπινο σφυγμό.

Εδώ και τρία χρόνια, η συναρπαστική εμπειρία του A Jewel Made in Greece, με έμαθε να ξαναβλέπω όλα εκείνα που από παιδί αγαπούσα, όλα εκείνα που από τα φοιτητικά μου χρόνια, παράλληλα με το κυρίως σώμα των σπουδών μου, συνέχισα να επεξεργάζομαι: την ιστορία και το σήμερα της ιδέας και της γραμμής. Την κίνηση και την ύλη να μεταφράζονται σε όγκο, φόρμα και χρώμα. Την αγωνία του Σχεδιαστή, την ευδαιμονία του Φέροντα. Τη δύναμη του κοσμήματος να εκκινεί πολέμους και να επισυνάπτει ειρήνη.
Την αφηγηματική δεινότητα του ελάχιστου δέματός του να μιλά για τον άνθρωπο.

Και είμαι για ετούτο γοητευμένη. Και ευγνώμων…

Ίρις Κρητικού
Ιστορικός Τέχνης –Ανεξάρτητη Επιμελήτρια
Σύμβουλος A Jewel Made in Greece

Το 2016 η παρουσίαση της πλατφόρμας  A JEWEL MADE IN GREECE επιστρέφει, ακόμα πιο δημιουργική με μια πληθώρα δράσεων.

Follow me…

«Ideally, one should have more material than one can possibly cope with»
Frank Auerbach

Στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στην αίθουσα “Μηχανουργείο”, οι δημιουργοί θα εκθέσουν τα κοσμήματά τους στο διάστημα 25 – 29 Φεβρουαρίου 2016, φέρνοντας το κοινό σε επαφή με την Ιστορία του Ελληνικού Κοσμήματος και τον τρόπο που αυτή επηρεάζει το έργο τους. Η τρίτη ετήσια συνάντηση δημιουργών εικαστικού κοσμήματος επιφυλάσσει, ωστόσο, μία ακόμα έκπληξη στους επισκέπτες, αφού θα φιλοξενήσει ένα ξεχωριστό αφιέρωμα με τίτλο “Ασκήσεις Ύλης” με σχεδιαστές καταξιωμένους ή νέους, που δημιουργούν κοσμήματα, χρησιμοποιώντας μέταλλο και εναλλακτικές πρώτες ύλες με εφήμερα υλικά όπως ξύλο, χαρτί, ύφασμα, γυαλί, βάζοντας έτσι την προσωπική τους σφραγίδα.

Το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιηθεί επίδειξη μόδας  με μοναδικές δημιουργίες της σχεδιάστριας μόδας Άντριας Παπαδοπούλου σε μία παρουσίαση, όπου το κόσμημα γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι και φυσική συνέχεια του ρούχου. Θα ακολουθήσει cocktail, τα έσοδα του οποίου θα διατεθούν για τις ανάγκες του Πανελληνίου Σωματείου Γυναικών “ΚΑΛΛΙΠΑΤΕΙΡΑ”.

Την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου θα γίνει ομιλία με τίτλο “Πολύτιμα: Εκτίμηση – Προστασία – Ασφάλιση” με ομιλητές εκπροσώπους από την Ασφαλιστική Εταιρεία DAÈS-LONDON INSURANSE BROKERS, από την Εταιρεία ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΕΛΕΓΧΟΥ, και την κυρία Έλια Πορταλάκη εκπρόσωπο στην Ελλάδα των SHOTHEBYS.

Οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν ταυτόχρονα την δυνατότητα να επιλέξουν το αγαπημένο τους κόσμημα μέσω  ειδικής ψηφοφορίας που διεξάγεται ηλεκτρονικά στο αεροδρόμιο και την Τεχνόπολη από μία οθόνη αφής, και μέσω κάλπης, ή ψηφίζοντας στο www.ajewelmadeingreece.gr αλλά και στην επίσημη σελίδα της πλατφόρμας στο Facebook.
Στο κόσμημα που θα πάρει τις περισσότερες ψήφους θα απονεμηθεί ο τίτλος “The Jewel Made In Greece” σε ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο.

Στην  επιτροπή που θα διαχειριστεί και διαφυλάξει τα αποτελέσματα και θα απονείμει ταυτόχρονα και ένα βραβείο συμμετέχουν οι: Ιωάννα Λαλαούνη, Λίνα Φανουράκη, Αφροδίτη Λίτη και Ίρις Κρητικού.

Ιδέα – Σχεδιασμός – Διοργάνωση: Μαίρη Σαμόλη.

Σύμβουλος: Ιστορικός Τέχνης, Ίρις Κρητικού.
Σύμβουλος Σχεδιασμού: Βερίνα Σαμόλη

Συμμετέχοντες δημιουργοί στην 3η Ετήσια Συνάντηση Δημιουργών και μεγάλων οίκων:
Λιάνα Βουράκη, Λίνα Φανουράκη, Haniotis Jewellery
Μυρτώ Αναστασοπούλου, Μάριος Βουτσινάς, Μάγια Γεωργιάδου, Ελένη Δασκαλάκη, Μαριλίνα Δεληγιαννοπούλου, Μάγια Ζούλοβιτς, Ελένη Ζώλια, Alexandra Itouna, Κατερίνα Ιωαννίδη,  Μαρία Καπρίλη, Μάρα Καρτάλη, Τίνα Καραγεώργη,  Βούλα Καραμπατζάκη, Πάνος Καρδάσης, Joanna Cave, Απόστολος Κλειτσιώτης, Βάλλυ Κοντίδη, Μαρία Κοντογιωργάκη, Κατερίνα Κουλουμπούρου, Μπεδρός Κοσκαριάν, Τanja Ludyga, Ιλεάννα Μακρή, Τόνια Μακρή, Σαρίνα Μπέζα, Ντόλυ Μπουκογιάννη, Ελένη Ορφανού, Λάμπρος Παπαγεωργίου & Σεμέλη Ανδρουλιδάκη, Χρυσάνθη  Παπαξένου, Δάφνη Παπαθανασοπούλου, Μichael Pelamidis, Αμαλία Πετσάλη, Μαριλού Προκοπίου, Μαίρη Σαμόλη, Πολίνα Σαπoυνά Έλλις, Χριστίνα Σούμπλη, Μαργαρίτα Χρυσάκη.
Ασκήσεις Ύλης: Κατερίνα Αργυρού, Ξένια Νεφέλη Βλάχου, Μαρία Γκαβαϊσέ, Τάσσα Θεοχάρις Γκανίδου, Ελπίδα Διακοπούλου, Σταυρούλα Καζιάλε, Έλενα Καπομπασoπούλου, Ιρίνα Καλιντζάκη, Bάσω Καλουδιώτη, Κάτια Κολοκυθά, Μίνα Κορδαλή, Φωτεινή Κωστούλη, Paula Lakah, Μάρα Μυλωνοπούλου, Μαρία Ξανθάκου, Σοφία Πάσχου, Αννέτα Προβοπούλου, Νία Σταθούλια, Ελευθερία Σταμάτη, Κωνσταντίνα Τζαβιδοπούλου, Λίνα Τουπεκτσή, Βασιλική Τσούτσουβα, Μιλτιάδης Τύμβιος & Βασιλική Γκαβά, Μαρία Χάνιου, Alexandra Herrmann, Τατιάνα Χωρέμη.

Athens International Airport
11 Ιανουαρίου-31 Μαρτίου
The Sheltering Sky