Διάβασμα, αναμονή και προσευχή…
Το ξέραμε, δεν μας αιφνιδίασε. Αυτό το Πάσχα θα ήταν διαφορετικό, αυτό το Πάσχα θα άνηκε αποκλειστικά στη μελέτη και στην προετοιμασία της Ελμίνας για τα final exams που ξεκινούν στις 30 Απριλίου για να ολοκληρωθούν στις 21 Μαΐου. Αν εξαιρέσεις το Πάσχα του lockdown, όσο κι αν ανατρέξω πίσω δεν θυμάμαι άλλο Πάσχα τόσο διαφορετικό. Αυτό το Πάσχα θα το περνούσαμε στην Αθήνα, με την κόρη μας κλεισμένη στο δωμάτιο της και εμείς σιωπηλοί συνοδοιπόροι στην προσπάθεια της, πάντα δίπλα της για ό,τι χρειαστεί. «Κατέβηκα για μία αγκαλιά μαμά» άκουγα την φωνή της και άνοιγα τα χέρια μου για να χωθεί. Μου έχετε στείλει τόσα μηνύματα -άπειρα- τους τελευταίους μήνες, με ρωτάτε για την Ελμίνα, για το τι έχει επιλέξει να σπουδάσει, σε ποιο Πανεπιστήμιο ονειρεύεται να μπει. Η κόρη μου από πάντα, από μια σταλιά παιδί, ήθελε να σπουδάσει Νομικά, με όνειρο, το Παρίσι και τη Σορβόννη φυσικά. Μόλις ξεκίνησε το ΙΒ της και μετά από μεγάλη -δική της κυρίως, αλλά και με τη πολύτιμη βοήθεια του πατέρα της- έρευνα, κατέληξε πως θέλει να προσπαθήσει να διεκδικήσει μία από τις 30 μόλις θέσεις παγκοσμίως στο άκρως competitive Degree English & French Law, που διαθέτουν ελάχιστα και φυσικά κορυφαία Unis στην Αγγλία, με δικές της επιλογές το Kings, το Queen Mary και το Exeter, και τα οποία τον τρίτο χρόνο σε στέλνουν κατευθείαν στη Γαλλία. Αν είχε επιλέξει ως σπουδές το Law, με τα predictions και το Personal Statement που διαθέτει, θα είχε ήδη μπει σε όλα τα Πανεπιστήμια της επιλογής της, όμως το συγκεκριμένο Degree διαθέτει μόλις ελάχιστες θέσεις κάθε χρόνο -15 σε Γάλλους και άλλες 15 για όλους τους υπόλοιπους- οπότε και μόνο να μπεις στο shortlist τους για να σου δώσουν Interview σε ένα από αυτά, είναι άθλος. Και η Ελμίνα πήρε ένα άκρως κολακευτικό Offer από το Exeter και ένα Interview από το QM, το οποίο, μετά από μεγάλη προετοιμασία, έδωσε το μεσημέρι της Μ. Πέμπτης. Το αν θα πάρει offer από το Queen Mary για το πολυπόθητο English & French Law Degree ή αν θα αποφασίσει να πάει στο Exeter (το δικό μου όνειρο για την δική μου κόρη) ή αν θα το πάει the hard way, να πάει κατευθείαν για Law στο Παρίσι, είναι ό,τι έχει αυτή τη στιγμή να αποφασίσει και να διαχειριστεί.
Αυτό το Πάσχα είναι διαφορετικό λοιπόν…Και το περνάω στην Αθήνα, κέρβερος στις προσπάθειες της κόρης μου, να την περιμένω να βγει από το δωμάτιο της σαν άλλη περήφανη Σημαία, και όσο αυτή διαβάζει, εγώ να ανατρέχω σε άλλες περασμένες Πασχαλιές…
Έγραφα θυμάμαι: «Αν και η παρέα και τα γέλια και οι ιστορίες της μας κράτησαν στο Παλιό Λιμάνι έως αργά και κοιμηθήκαμε μετά τις 2 το βράδυ, ο Νικόλας ξυπνάει αρκετά πριν από εμένα και, παρά το ξενύχτι, πιστός στην απόφαση του, ξεκινάει για άλλη μία πεζοπορία τον γύρω του νησιού. Το ραντεβού μας είναι μετά από 4μιση ώρες στο Καΐκι για μπάνιο, οπότε εκμεταλλεύομαι τον χρόνο για να πάω στην εκκλησία και να αφοσιωθώ στις ετοιμασίες μου για τη Μεγάλη Γιορτή. Η βόλτα μας με την Ελμίνα έως τον Άγιο Νικόλαο είναι από τις πιο αγαπημένες μας συνήθειες στο νησί. Κρατημένες πάντα από το χέρι, που το αφήνουμε μόνο όταν θέλουμε να μαζέψουμε άλλη μία αγκαλιά λεβάντες, αγιόκλημα, μαργαρίτες και λεμονανθούς για τα βάζα, λέμε τις ιστορίες που δεν προλαβαίνουμε να πούμε ποτέ στην πιεσμένη από υποχρεώσεις καθημερινότητα μας. Θυμόμαστε περασμένα Πάσχα, όταν σε αυτή τη διαδρομή ήταν μαζί μας και η γιαγιά της. Η Ελμίνα πάντα κάτι της διηγούταν και εκείνη πάντα γελούσε και φωτιζόταν όλη η πλάση. Τώρα λέμε ιστορίες για Αυτήν και ανάβουμε ένα κερί στη Μνήμη της και άλλο ένα για όλη αυτή την Αγάπη που μας έχει πλημμυρίσει…»
«… Μας λείπει μα η Μεγάλη Παρασκευή μας τυλίγει με τη κατάνυξη, με τα μύρα της και τις μοσχοβολιές της. Ο Άγιος Νικόλαος είναι γεμάτος από πιστούς, στο υπέροχο βοτσαλωτό προαύλιο του συναντάμε φίλους που παραθερίζουν στις Σπέτσες, φίλους που έχουμε μοιραστεί τα ομορφότερα καλοκαίρια της ζωής μας, φίλους που -όπως εμείς- δεν έχουν καταγωγή από εδώ αλλά αγαπούν το νησί σαν να ‘ταν δικό τους. Ανεβάζω μία φωτογραφία στο Instagram μου, μου απαντάτε για το μεγαλείο της απλότητας, για την κομψότητα των επιλογών μας, κάποιες ερωτήσεις αφορούν αυτά που φοράω στο νησί.
Είναι οι συνταγές με τα χειρόγραφα γράμματα της γιαγιάς της. Όλα όσα πρέπει να ψωνίσουμε για το τραπέζι της Λαμπρής. Φυσάει. Φυσάει τόσο πολύ που δεν θυμάμαι πότε άλλοτε είχε τόση μανία ο βοριάς με το νησί.
Με ανακατεμένα τα μαλλιά από τον αέρα και κόκκινα τα μάγουλα από τα πρώτα δυνατά φιλιά του ήλιου κλείνουμε τα μάτια και μυρίζουμε Πάσχα. Οι καμπάνες, άλλοτε χτυπούν πένθιμα άλλοτε γιορτινά, σε μία εναλλαγή που σε συνεπαίρνει εκεί που θέλει η ίδια να σε οδηγήσει. Τροπάρια και καμπάνες σε μία μοναδική συμφωνία που μας συνοδεύουν έως την παραλία. Εκεί που θα συναντηθεί η παρέα ξανά…»
«Όσο πιο πολλές ημέρες παραμένουμε στο νησί, τόσο πιο δύσκολη είναι η ημέρα της επιστροφής μας στην πόλη. Είναι αλήθεια, αλλά δεν θα έχανα ούτε μία στιγμή από τις δύο αυτές εβδομάδες, για να κάνω λιγότερο μουντή την τελευταία ημέρα των ηλιόλουστων διακοπών του Πάσχα, την σημερινή Κυριακή του Θωμά, που φέτος έχει συμπέσει με την γιορτή του Αγίου Γεωργίου.
Ξυπνάω νωρίς, πριν ξυπνήσει το νησί, να ρουφήξω άλλη μία μαγική ανατολή του, ποτίζω το παρτέρι με τις λεβάντες και προσπαθώντας να αποφύγω την σκέψη όλων των “to do” που είναι πυκνοσημειωμένα στην ατζέντα από την Δευτέρα έως το βράδυ της Παρασκευής που θα έρθουμε και πάλι στις Σπέτσες, κάνω άλλη μία μεγάλη βόλτα με την Τρούφα έως το τελευταίο καρνάγιο στο Παλιό Λιμάνι.
Ξέρω πως όσες φορές κι αν κάνω αυτή την διαδρομή, ποτέ δεν θα την χορτάσω. Τώρα διασχίζω τον εσωτερικό δρόμο των Αρχοντικών που ξεκινάει από την Καποδιστριακή Σχολή και φτάνει στο βοτσαλωτό προαύλιο του Άγιου Νικόλα. Προσπερνάω πόρτες σπιτιών με γραμμένες χρονολογίες του περασμένου αιώνα, με πλημμυρίζουν τα αρώματα από τα νυχτολούλουδα που τα φύλλα τους έχουν πέσει για ύπνο, από τα γιασεμιά που θέλουν να σε μεθύσουν με την αίσθηση χαράς και ευτυχίας, από τα μεγάλα πιθάρια που ξεδιψούν τους αριστοκρατικούς βασιλικούς τους. Στέκομαι στο πεζούλι της εκκλησίας και τώρα θυμάμαι το βράδυ του Μ. Σαββάτου.
Για πρώτη φορά, αντί να περιμένουμε τα μεσάνυχτα για να χτυπήσουν οι χαρμόσυνες καμπάνες της Ανάστασης, πάμε με τον Νικόλα και την Ελμίνα δύο ώρες πριν την μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Και εκεί, στη μέση της άδειας από πιστούς εκκλησίας, τυλιγμένοι από την κατάνυξη και τα βαθιά αρώματα των μύρων και του λιβανιού, ανάβουμε από ένα λευκό κερί, κάνουμε από μία ευχή, και προχωράμε στον μόλο του Αθ. Τσαλδάρη, περιμένοντας να ανταλλάξουμε το φιλί της Αγάπης, μόλις δώσουν το σύνθημα τα χιλιάδες -στην κυριολεξία- βεγγαλικά, στον γεμάτο αστέρια ουρανό, πάνω από το πανέμορφο Παλιό Λιμάνι.
Και τώρα, μία εβδομάδα μετά, καθώς βλέπω τα απόνερα του θαλάσσιου ταξί που μας μεταφέρει έως την Κόστα, να σβήνουν με την ορμή τους κάθε λευκή σπιθαμή του μικρού αυτού νησιού, δεν μελαγχολώ, αλλά χαμογελάω. Και σφίγγοντας την Ελμίνα ακόμη πιο βαθιά στην αγκαλιά μου, κλείνω τα μάτια να κρατήσω την όμορφη αυτή εικόνα για άλλες λίγες μέρες στο μυαλό μου. Έως να έρθω ξανά.
Την Παρασκευή πριν την Πρωτομαγιά, στις Σπέτσες πάντα…»
Αυτό το Πάσχα είναι διαφορετικό λοιπόν. Δεν είναι συγκρίσιμο με τα άλλα. Είμαι ανάμεσα στην οικογένεια μου, δίπλα σε αυτούς που αγαπώ, φτιάχνω την εξοχή μέσα στο σπίτι μου, που μοσχομυρίζει άνοιξη και ήλιο.
Μεγάλη Πέμπτη και μετά το Interview της Ελμίνας βάφουμε τα αυγά. Μία παράδοση που διαδραματίζεται σε κάθε σπιτικό, μία συνήθεια που έκανα με την μητέρα μου μία ζωή και που συνεχίζω με τη δική μου κόρη. Όταν είμαστε στις Σπέτσες τα βάφουμε κόκκινα και μπλε, φέτος πήραμε μόνο κόκκινη μπογιά και αγοράσαμε και κάποια χρυσά. Το ίδιο βράδυ πάμε με την παρέα μας για φαγητό στο Cinapos, και εγώ τρελαίνομαι από τα αρώματα από τις Πασχαλιές της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και για φόντο τη φωτισμένη Ακρόπολη, και φυσικά από το Μοναστηριακό σκηνικό του εστιατορίου, που καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως όσο κι αν προσπαθήσεις, ελάχιστες πιθανότητες έχεις να βρεις τραπέζι.
Το Cinapos είναι λόγος από μόνος του, για να επισκεφθεί ένας (ψαγμένος) ταξιδιώτης την Αθήνα.
Μεγάλη Παρασκευή πάμε με την Ελμίνα να προσκυνήσουμε τον Επιτάφιο στην Αγία Φιλοθέη και αμέσως μετά πάω για να ψωνίσω όσα θα χρειαστώ για τις σημερινές μου μαγειρικές, αφού έχουμε τραπέζι τους γονείς του Νικόλα. Φτιάχνω Καλαμάρι γεμιστό και τη γνωστή μου Γαριδομακαρονάδα. Πριν φύγουμε από την Εκκλησία παίρνω κίτρινα κεριά για το Μανουάλι του σπιτιού μου…
Μεγάλο Σάββατο και πάμε στην Εκκλησία για την Πρώτη Ανάσταση. Η υμνολογία των ιερέων και ψαλτών είναι εστιασμένη στη λύτρωση όλης της κτίσεως από την φθορά και τον θάνατο με τους πιστούς να προσμένουν την Ανάσταση του Θεανθρώπου. Για την ορθοδοξία, η Ανάσταση πραγματοποιείται από τη στιγμή που η ψυχή του Ιησού κατεβαίνει στον Άδη και απελευθερώνει όλους εκείνους που έχριζαν σωτηρίας. Η νίκη του Χριστού επί του Διαβόλου είναι η μεγάλη νίκη της Πίστης μας και είναι ο προάγγελος της μεγάλης γιορτής του Πάσχα, την Κυριακή. Γι’ αυτό και η Πρώτη Ανάσταση μοιάζει συμβολικά με σεισμό, αφού γκρεμίζει τον παλιό κόσμο για να χτίσει ένα νέο, αυτόν της Βασιλείας των Ουρανών. Οι πολυέλαιοι στις εκκλησίες κουνιούνται, οι πιστοί χτυπάνε τα στασίδια και οι ιερείς, με κραυγαλέες κινήσεις, μεταδίδουν το μήνυμα της σωτηρίας απ’ άκρη σε άκρη. Κατάνυξη και δέος για μία εμπειρία που ζούμε για πρώτη φορά μιας και στις Σπέτσες πάμε πάντα στην Εκκλησία το βράδυ. Φεύγοντας πάμε να προσκυνήσουμε στη Κρύπτη της Αγίας Φιλοθέης, τη φυσική, μικρή σπηλιά την οποία η κόρη της γνωστής αθηναϊκής οικογένειας της εποχής, Ρηγούλα Μπενιζέλου, είχε μετατρέψει σε εκκλησάκι για να προσεύχεται. Η Ρηγούλα Μπενιζέλου έζησε τον 16ο αιώνα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και μετά τον μαρτυρικό της θάνατο η εκκλησία την τίμησε ως αγία με το όνομα Αγία Φιλοθέη. Η κρύπτη ανακαλύφθηκε τυχαία το 1934 κατά τη διάρκεια λατομικών εργασιών. Σιγά-σιγά πήρε τη σημερινή της μορφή ενώ έχει διαπιστωθεί πως επικοινωνούσε, μέσω μιας υπόγειας σήραγγας, με το μετόχι της Καλογρέζας που είχε ιδρύσει η ίδια σε οικογενειακό της κτήμα. Η ανακάλυψη της κρύπτης έγινε αφορμή να μετονομαστεί ο οικισμός της Νέας Αλεξάνδρειας, όπως ονομαζόταν τότε, σε Φιλοθέη.
Αμέσως μετά ξεκινάω τις μαγειρικές και το σπίτι μοσχομυρίζει άνηθο και βασιλικό, μαντζουράνα και θρούμπι, φρέσκο κρεμμύδι και λεμόνια…
Απόψε περιμένουμε τον Πάνο και την Εύη, που βρίσκονται και αυτοί Αθήνα, και το μενού περιλαμβάνει την γνωστή μου Μαγειρίτσα, Oeuf Mimosa -αδυναμία της Εύης-, μία Ζαμπονοτυρόπιτα -που ξέρω πόσο αγαπάει ο Πάνος- ενώ το Κοκορέτσι και το Κατσικάκι, είναι δημιουργίες από τα χέρια του Νικόλα. Όλο το σπίτι είναι πλημμυρισμένο από τις serenades του Mozart, ενώ στη τραπεζαρία μου συμβαίνει οργασμός άνοιξης μέσα από το εντυπωσιακό centerpiece δημιουργία της αγαπημένης μου Αντουανέτας Κουτσουράδη, που εμπνεύστηκε από όλα τα λουλούδια του αγρού και του αγαπημένου μου νησιού.
Κυριακή του Πάσχα, και θα την περάσουμε με τους φίλους μας την Μαρίλυ και τον Χρίστο με την κόρη τους Κατερίνα στην Taverna του Four Seasons. Ζούμε τα ίδια ακριβώς, με τη δική τους κόρη, την κολλητή της Ελμίνας, να δίνει τον δικό της αγώνα για όλα όσα ονειρεύεται για τη Νομική Σχολή.