12 Χαρακτηριστικές & «Αλλόκοτες» Συμπεριφορές που μπορεί να περιμένουν οι Γονείς απο τα Έφηβα Παιδια τους… & πώς θα τις Αντέξουν…!

Με αφορμή την σημερινή συνάντηση του PARENTOLOGY στην Life Clinic Group, που η Τζίνα Θανοπούλου, EDM, MA Harvard University,  θα δώσει κλειδιά για γονείς έτσι ώστε να μπορούν να στηρίξουν αποτελεσματικά τα παιδιά τους στην προ-εφηβεία και την εφηβεία, εξηγεί στους αναγνώστες του Fay’s Control όλες τις Συμπεριφορές που μπορεί να περιμένουμε από τα Παιδιά μας σε αυτές τις ηλικίες…

Από την Τζίνα Θανοπούλου
Η Εφηβεία ειναι μια συναρπαστική αλλά ταυτόχρονα δύσκολη ηλικία, όπου το άτομο φεύγει από μια περίοδο παιδικής εξάρτησης & ανεμελιάς και μπαίνει σιγά -σιγά σε μια φάση σταδιακής συνειδητοποίησης του εαυτού του, το καθορισμό της ανεξάρτητης ταυτότητας και ιδιαίτερα ανεξαρτητοποίησης από τα γονικά πρότυπα.
Σε αυτή τη περίοδο που αρχίζει από τη προ-εφηβεία, που στη εποχή μας αρχίζει περίπου από τα 11 έτη, περνά στην εφηβεία, περίπου στα 13 έτη και φτάνει τη μετά- εφηβεία, στα 18 +, το νεαρό άτομο αρχίζει με αφορμή τις έντονες αλλαγές που γίνοναι στο σώμα του και κατά συνέπεια στο μυαλό και στη ψυχή του, να συνειδητοποιεί το καινούργιο του εαυτό, να διαμορφώνει τη ταυτότητα του και τις επιλογές του, ανεξάρτητα από αυτές των γονιών του που μέχρι πρόσφατα ήταν ταυτισμένο. Έχει ανάγκη να καθορίσει τη ξεχωριστή, μοναδική ταυτότητα του σε προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο, να κάνει τις επιλογές του, να ακολουθήσει τη «φωνή της καρδιάς του», να διαμορφώσει το καινούργιο, μοναδικό εαυτό του. Αγωνίζεται με ορμή, πάθος, ενθουσιασμό, ακόμα και θυμό πολλές φορές γιατί «υπακούει στη φύση του»! Αυτό είναι το μεγάλωμα! Είναι μοναδικό, συναρπαστικό, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να γίνει αλλόκοτο και συχνά επώδυνο!
Οι γονείς σε αυτή τη συναρπαστική αλλά δύσκολη ηλικία πρέπει να έχουν κατανόηση και υπομονή! Το παιδί τους δεν θα είναι το ίδιο ! Θα νομίζουν ότι κάποιος η κάτι «εξαφάνισε» το παιδί τους και το αντικατέστησε με ένα καινούργιο, παράξενο, μερικές φορές δύσκολο, ακόμα και «αντιπαθητικό» πλάσμα! Όλα οφείλονται στην Εφηβεία! Για αυτό πρέπει να έχουν γνώση ορισμένων πραγμάτων, να γνωρίζουν ότι η εφηβεία είναι μια φάση που περνάει και ότι πολλές φορές τα παιδιά δεν κάνουν κάτι επίτηδες, αλλά κινούνται και φέρονται από τις ορμόνες και τη «δίνη της ηλικίας τους»!
Όσο πιο γρήγορα κατανοούν τις αλλαγές που βιώνουν τα παιδιά τους , σε σωματικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο, (μόνοι ή πολλές φορές με τη βοήθεια ειδικών βιβλίων, σεμιναρίων ή και κάποιου εξειδικευμένου Συμβούλου Ψυχολόγου ), τόσο καλύτερα μπορούν να βοηθήσουν και τα παιδιά και τον ίδιο τους τον εαυτό.

Αυτές είναι μερικές συμπεριφορές που μπορεί να περιμένουν οι γονείς από τα έφηβα παιδιά τους:

1. Οι ΄Εφηβοι νομίζουν ότι ξέρουν τα πάντα και εσείς σαν γονείς και ‘μεγάλοι’ δεν ξέρετε και δεν καταλαβαίνετε τίποτα !

2. Θα σας αμφισβητούν συνεχώς ! Ανεχθείτε το !
Καταλαβαίνετε βέβαια ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της «ναρκισιστικής παραζάλης» της εφηβείας, που κάνει τα παιδιά να νομίζουν ότι είναι παντογνώστες, πάνσοφοι και να αμφισβητούν τους πάντες, ιδιαίτερα τους γονείς τους ! Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν αυτή τη φάση της εφηβείας, να καταλάβουν ψυχολογικές, σωματικές & κοινωνικές ανάγκες και αλλαγές παιδιών τους & να το «φιλοσοφήσουν» γενικότερα ! Εδώ βοηθά η Συμβουλευτική Τόνωση από Σύμβουλο Ψυχολόγο Εφηβείας που θα τους συμβουλέψει , καθοδηγήσει και στηρίξει για να μη περάσουν αυτή τη δοκιμασία μόνοι τους

3. Θα σας αγαπούν & θα σας μισούν ταυτόχρονα, ή τουλάχιστον με γρήγορη εναλλαγή συναισθημάτων….! Αντέξτε το!

Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι η εναλλαγή συναισθημάτων, διαθέσεων & σκέψεων είναι απολύτως φυσιολογική στην εφηβεία. Πρέπει να το δεχθούν, να προσαρμοστούν σε αυτές και να μη τις παίρνουν πάντα πολύ σοβαρά. Είναι και αυτές κομμάτι της εφηβείας ! Οι γονείς πρέπει να προσπαθούν μέσα στη δίνη της εφηβείας των παιδιών τους να παραμένουν σταθεροί, ψύχραιμοι & συγκροτημένοι γιατί πολλές φορές είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούν και να νευριάσουν, αν και είναι απολύτως φυσικό & αποδεκτό !

4. Θα δίνουν υπερβολική σημασία στην εμφάνιση τους, η οποία θα περνάει διαφορετικές & υπερβολικές στιλιστικές τάσεις…που μπορεί να σας αναστατώνουν !

Οι γονείς πρέπει να δεχτούν τις διαφορετικές στιλιστικές απόψεις των παιδιών τους και ότι έχουν ανάγκη να εκφράζουν τα συναισθήματα και το κέφι τους μέσα από τα ρούχα ή την επιλογή του στυλ τους. Ακόμα και αυτό δεν συμφωνούν με τους κώδικες του στυλ των γονιών, ή ακόμα τα «ιδεώδη καλαισθησίας».Οι γονείς πρέπει να αποδεχθούν την ανάγκη έκφρασης των εφήβων σε αυτή την ηλικιακή φάση της ζωής τους !

5. Η έφηβη κόρη σας θα πιστέψει σε διάφορες περιόδους της εφηβεία της ότι είναι πολύ χοντρή, πολύ αδύνατη, πολύ ψηλή, πολύ κοντή…και μάλιστα μπορεί να σας κατηγορεί εσάς για αυτό, (για το DNA που της κληρονομήσατε). Αντέξτε το!

Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι τα έφηβα παιδιά, ιδιαίτερα τα κορίτσια σε αυτή την ηλικία δεν είναι ποτέ, απόλυτα ευχαριστημένα με την εμφάνιση τους και μονίμως κάτι τους φταίει. Επειδή σε αυτή την ηλικία επιθυμούν πάνω από όλα να αρέσουν και να ανήκουν, είναι πολύ σημαντικό, να προσπαθούν να φτάσουν σε ορισμένα ιδεώδη, που πολλές φορές είναι και λανθασμένα. Οι γονείς πρέπει να το περιμένουν και να λειτουργούν με ψυχραιμία σαν Στηρίγματα, Σύμβουλοι ΟΧΙ ΚΡΙΤΕΣ των παιδιών. Οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν αν το παιδί τους έχει ξεφύγει με υπερβολές & νοιώθουν ότι έχει βάλει τη ψυχική ή σωματική υγεία τους σε κίνδυνο,
( διατροφικές διαταραχές, ανορεξία, βουλιμία, κτλ). Τότε πρέπει να επέμβουν δυναμικά με συμβουλή Γιατρού ή/και Συμβούλου Ψυχολόγου για Διατροφικές Διαταραχές. Κατά τα άλλα και αυτή είναι μια φυσιολογική φάση της εφηβείας, η υπερβολική ενασχόληση με την εξωτερική εικόνα. Φυσιολογικά μεγαλώνoντας και αυτή θα περάσει όταν το παιδί ωριμάσει και αναπτύξει την Συναισθηματική του Nοημοσύνη (E.Q.) και καλλιεργήσει Αυτογνωσία & Αυτοπεποίθηση.

6. Θα πάρουν ανόητες αποφάσεις για τη σχέσεις, ζωή τους, μαθήματα κτλ…και δεν πειράζει !

Οι γονείς πρέπει να μείνουν δίπλα στα παιδιά τους σε αυτή τη δύσκολη ηλικία , όχι για να τα κρίνουν, αλλά για να τα συμβουλέψουν και στηρίξουν. Έτσι θα κατορθώσουν μαζί με τα παιδιά τους να μετατρέψουν τις αρνητικές, δυσάρεστες εμπειρίες σε Πολύτιμα Μαθήματα Ζωής.

7. Θα βάζουν τους φίλους τους για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω από εσάς και οικογένεια σας.

Στην εφηβεία δεν θα είστε εσείς το ιδεώδες των παιδιών σας, θα είναι οι φίλοι τους. Θα θέλουν από εκείνους αποδοχή και θαυμασμό. Εσείς θα έρχεστε δεύτεροι. Πρέπει να το δεχτείτε, χωρίς εγωισμό και λύπη. Δεν σημαίνει ότι δεν σας αγαπούν, αλλά έχουν άλλες προτεραιότητες σε αυτή την ηλικία.

8. Η πόρτα του δωματίου τους θα είναι ερμητικά κλειστή και μπορεί να βάλουν σημείωμα : «Aπαγορεύεται η Είσοδος σε μεγάλους» ! Σεβαστείτε το!

Οι γονείς πρέπει να σεβαστούν ότι τα παιδιά τους στη εφηβεία έχουν ανάγκη από το προσωπικό χώρο και χρόνο και ανάγκη για λίγη απομόνωση. Πρέπει να τους τον δώσουν και να μην «παραβιάζουν» τα όρια τους, αλλά να τα σέβονται, όπως βέβαια και οι ίδιοι πρέπει να απαιτούν τον αντίστοιχο σεβασμό. Πρέπει να περάσουν στα παιδιά τους την έννοια του Σεβασμού & Ορίων. Ο Σεβασμός προσωπικού χώρου & χρόνου και των Ορίων είναι έννοιες που εμπνέονται από Παράδειγμα Πράξης και Ζωής !

9. Το δωματιο τους μπορεί να μοιάζει με βομβαρδισμένο τοπίο. Η ακαταστασία μπορεί να κυριαρχεί παντού !

Η ακαταστασία είναι μέρος της ζωής των εφήβων γιατί πολλές φορές είναι το Αντικαθρέφτισμα του εσωτερικού τους κόσμου, συναισθημάτων και της εσωτερικής τους Σύγκρουσης. Ότι νοιώθουν μέσα τους βγαίνει και έξω! Οι γονείς πρέπει να έχουν κατανόηση και να τους λένε να συμμαζέψουν, αλλά να μην γίνονται υπερβολικά πιεστικοί, αλλά ούτε να το κάνουν οι ίδιοι για αυτούς. Πρέπει να διδάξουν τα παιδιά τους να είναι εντάξει με τις υποχρεώσεις τους. Ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα ζωής.

10. Σαν γονείς θα είστε μονίμως στη διάρκεια της εφηβείας το «κόκκινο πανί». Θα φταίτε για όλα, ή τουλάχιστον για τα περισσότερα. Ανεχτείτε το!

Είστε τα πιο κοντινά άτομα για τα παιδιά σας. Σε σάς μπορούν να εκφράζουν τον αληθινό εαυτό τους, όσο και άσχημο, άκομψο και ενοχλητικό και να είναι. Έχουν ανάγκη και το κάνουν. Μπορούν να εκφράζουν ταυτόχρονα το πόνο, τη λύπη, την απογοήτευση, το θυμό τους και πολλές φορές όλα μαζί, γιατί έτσι αισθάνονται εσωτερικά! Το κάνουν σε σας που ξέρουν ότι θα τα αγαπάτε. Πρέπει να το αντέχετε, όσο μπορείτε !Βέβαια σε υπερβολικές και απαράδεκτες συμπεριφορές πρέπει να τους βάζετε ΟΡΙΑ, γιατί δεν μπορεί να είναι λειτουργούν ανεξέλεγκτα! Αλλά πρέπει και να κατανοήσετε ότι σε εσάς μπορούν να εκφράζουν τον αληθινό εαυτό τους, όσο άσχημα και να αισθάνονται. Εδώ βέβαια ισχύει η Αγάπη & η Ανεκτικότητα με όρια.

11. Θα μελαγχολήσετε γιατί θα νοιώσετε ότι έχετε «χάσει» τα παιδιά σας στην εφηβεία, γιατί σας απορρίπτουν, σας κρίνουν, κλείνονται στον εαυτό τους, δεν σας μιλούν κτλ. Θα ξαναβρεθούν λίγο μετά τη εφηβεία !
Η μελαγχολία, η στεναχώρια, η λύπη, ο θυμός ακόμα και η απελπισία που μπορεί να νοιώθουν οι γονείς, μερικές φορές, για τα έφηβα παιδιά τους είναι φυσιολογικά συναισθήματα. Ξαφνικά νοιώθουν ότι χάνουν το «αγαπημένο & φυσιολογικό» παιδί και τη θέση του έχει πάρει ένα άλλο πλάσμα, όχι και τόσο συμπαθητικό…..! Πολλές φορές γονείς εφήβων με ρωτούν: « Τι έγινε το παιδί μου?», «Ποιος τον/την πήρε?» Σαν Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Εφήβων απαντώ:«Η ΕΦΗΒΕΙΑ..!» Είναι όμως παροδικό, σύντομα θα γίνει και πάλι ο εαυτός του, λίγο πιο διαφορετικός/η και εξελιγμένος/η, θα ωριμάσει και θα αποκτήσει Συναισθηματική Νοημοσύνη και νοιώσει Αυτοπεποίθηση και Σιγουριά. Εσείς απλά σαν γονείς πρέπει να αντέξετε και να υιοθετήσετε μια καινούργια συμπεριφορά σας στους έφηβους που έχετε μπροστά σας, δίνοντας τους αγάπη με όρια!

12. Θα περάσει και αυτό….!

Είναι η πιο δύσκολη, μεταβατική ηλικία στη ζωή των παιδιών σας. Με σωστούς χειρισμούς περνάει και βγαίνετε και τα παιδιά & οι γονείς νικητές και ακόμη πιο ενωμένοι και αγαπημένοι!

Η εφηβεία είναι η πιο δύσκολη, απαιτητική, αλλά και η πιο συναρπαστική ηλικία στη ζωή των παιδιών και γονέων τους. Αλλάζουν όλα! Κάθε αλλαγή και δύσκολη. Το σώμα, η ψυχή, τα συναισθήματα και οι σκέψεις των παιδιών, αλλά ταυτόχρονα οι σκέψεις, συναισθήματα των ίδιων των γονιών. Και τα παιδιά και οι γονείς πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Η διαδικασία δεν θα είναι εύκολη, αλλά το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καλό και για τους δυό, γιατί μπορεί να εξελιχθούν και τα παιδιά και οι γονείς μέσα από αυτή τη διαδικασία. Άμα υπάρχει υπόβαθρο αγάπης, ουσιαστικές αξίες Συναισθηματικής Νοημοσύνης, Εν-συναίσθησης, Σεβασμού καθώς και Σωστή Οριοθέτηση και υιοθετηθούν σωστοί Χειρισμοί & Τεχνικές, μπορεί η εμπειρία της εφηβείας να λειτουργήσει ευεργετικά για τα έφηβα παιδιά και τους γονείς τους.

Tζίνα Γ. Θανοπούλου, ΕD.Μ, ΜΑ, Ηarvard University
Διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Life Clinic Group
H Τζίνα Θανοπούλου είναι Συμβουλευτική Ψυχολόγος & Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας. Έχει εξειδίκευση στη Συμβουλευτική Παιδιών, Εφήβων σε «Ρίσκο» ( Risk & Prevention Psychology), στη Συμβουλευτική Οικογένειας & Ζευγαριών και στην Γυναικεία Ψυχολογία.
Με  20 χρόνια εμπειρίας ως Συμβουλευτική Ψυχολόγος στο International School of Athens/TASIS και στο  PIERCE του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος, έχει μια πολύπλευρη και μοναδική εμπειρία που συνδυάζεται με βαθιά γνώση και αγάπη για τους ανθρώπους και ιδιαιτέρως τα παιδιά.
Είναι έγκριτο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας  Συμβουλευτικής ΕΕΣ και μέλος του Δ.Σ. και μέλος της Ευρωπαϊκής εταιρείας Συμβουλευτικής & της Αμερικανικής Εταιρείας Ψυχολογίας.